Έντγκαρ Άλαν Πόε: Ο μυστηριώδης θάνατος ενός σκοτεινού ποιητή

Η ζωή του

Ο Πόε γεννήθηκε το 1809 στη Βοστώνη και οι γονείς του ήταν ηθοποιοί. Ο πατέρας του, Ντέιβιντ Πόε, εγκατέλειψε την οικογένεια του τον Ιούλιο του 1811 ενώ πέθανε πέντε μήνες αργότερα, στις 11 Δεκεμβρίου. Η μητέρα του, Ελίζαμπεθ Άρνολντ Χόπκινς, υπέφερε από φυματίωση και πέθανε στις 8 Δεκεμβρίου 1811, ενώ ο Πόε ήταν μόλις δύο ετών. Μετά το θάνατο της μητέρας του, έζησε στο σπίτι του επιτυχημένου εμπόρου καπνού Τζον Άλλαν και μεγάλωσε στην πόλη Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια.

Το 1815 η οικογένεια Άλλαν μετακόμισε στη Σκωτία και την Αγγλία, όπου έζησαν συνολικά για πέντε χρόνια. Στο διάστημα αυτό, ο Πόε φοίτησε σε δύο αγγλικά σχολεία κοντά στην πόλη του Λονδίνου. Μετά την επιστροφή του στο Ρίτσμοντ, εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, το 1826, όπου παρέμεινε μόνο για ένα χρόνο. Ήρθε σε σύγκρουση με τον πατριό του, εξαιτίας οικονομικών χρεών που ανέπτυξε μέσω της χαρτοπαιξίας, κατά την περίοδο των σπουδών του. Τελικά ο Πόε εγκατέλειψε το σπίτι των Άλλαν και κατατάχθηκε το 1827 στον αμερικανικό στρατό, πιθανότατα για λόγους οικονομικής επιβίωσης. Στην αίτηση κατάταξής του δήλωσε το όνομα Έντγκαρ Α. Πέρι, αναφέροντας επίσης ως ηλικία τα 22 χρόνια ενώ ήταν δεκαοκτώ ετών. Τον ίδιο χρόνο δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο, μία ποιητική συλλογή με τίτλο Ταμερλάνος και άλλα ποιήματα.

Το 1829 εκδόθηκε το δεύτερο ποιητικό βιβλίο του, το Al Aaraaf, ενώ παράλληλα έκανε αίτηση εγγραφής στην στρατιωτική ακαδημία του Γουέστ Πόιντ, με την υποστήριξη του πατριού του. Εκεί θεωρείται πως ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο άλλων ρομαντικών ποιητών, ενώ σύντομα ανέπτυξε εκ νέου οικονομικά χρέη. Υπήρξε σκόπιμα αμελής ως προς τα καθήκοντά του[3] γεγονός που οδήγησε τελικά στην απόλυσή του. Αμέσως μετά, ο Πόε μετακόμισε στη Βαλτιμόρη, όπου έζησε με τη θεία του Μαρία Κλεμ και την πρώτη του εξαδέλφη Βιρτζίνια Ελίζα Κλεμ. Προκειμένου να συντηρείται οικονομικά, ξεκίνησε να γράφει πεζά κείμενα υποβάλλοντας συμμετοχή σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς. Το 1833, βραβεύθηκε για το διήγημά του Μήνυμα στο μπουκάλι, γεγονός που του εξασφάλισε μία πρώτη αναγνώριση σε ένα περιορισμένο τοπικό λογοτεχνικό κύκλο.

Τον Δεκέμβριο του 1835 άρχισε να εργάζεται ως συντάκτης στην εφημερίδα Southern Literary Messenger («Λογοτεχνικός Αγγελιοφόρος του Νότου»), στο Ρίτσμοντ. Την ίδια περίοδο νυμφεύθηκε τη δεκατριάχρονη εξαδέλφη του, η οποία στο πιστοποιητικό του γάμου τους αναφερόταν ψευδώς πως ήταν είκοσι ενός ετών.

Το 1838 εκδόθηκε η Αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πυμ (The Narrative of Arthur Gordon Pym) ενώ το καλοκαίρι του επόμενου χρόνου, ο Πόε μετακόμισε στη Φιλαδέλφεια, όπου ξεκίνησε να εργάζεται ως βοηθός συντάκτη στο περιοδικό Burton's Gentleman's Magazine. Δημοσίευσε αρκετά άρθρα, διηγήματα και κριτικές απολαμβάνοντας ολοένα και μεγαλύτερη φήμη. Το ίδιο διάστημα, εκδόθηκε η δίτομη συλλογή έργων του Tales of the Grotesque and Arabesque (Ιστορίες του Γκροτέσκου και του Αραβουργήματος), η οποία αν και δεν αποτέλεσε σημαντική εμπορική επιτυχία, επαινέθηκε από την κριτική και θεωρείται σήμερα ορόσημο στην ιστορία της αμερικανικής λογοτεχνίας. Ο Πόε εγκατέλειψε τη θέση του μετά από περίπου ένα χρόνο και ανέλαβε χρέη βοηθού συντάκτη στο περιοδικό Graham's Magazine.

Στις 20 Ιανουαρίου 1842, η σύζυγός του έδειξε για πρώτη φορά δείγματα πως έπασχε από φυματίωση και, υπό το βάρος της ασθένειάς της, ο Πόε κατέφυγε στο ποτό. Εγκατέλειψε εκ νέου την θέση του στο Graham's Magazine και επέστρεψε στη Νέα Υόρκη όπου εργάστηκε για ένα σύντομο χρονικό διάστημα στην εφημερίδα Evening Mirror και ως συντάκτης στην έκδοση του Broadway Journal. Στις 29 Ιανουαρίου 1845 εκδόθηκε το ποίημά του Το Κοράκι (The Raven), ένα από τα πιο γνωστά έργα του, το οποίο του προσέφερε μεγάλη αναγνώριση, γεγονός που τον βοήθησε επίσης να αυξήσει το ισχνό του εισόδημα δίνοντας διαλέξεις. Ανατυπώθηκε σε αρκετές εφημερίδες και περιοδικά, ωστόσο ο ίδιος ο Πόε δεν αποκόμισε οικονομικά οφέλη από το ίδιο το έργο εξαιτίας της έλλειψης νόμων περί πνευματικών δικαιωμάτων.

Τον Ιανουάριο του 1847, η σύζυγός του Βιρτζίνια πέθανε και τον επόμενο χρόνο ο Πόε αρραβωνιάστηκε την ποιήτρια Σάρα Έλεν Ουίτμαν. Ο προγραμματισμένος τους γάμος τελικά δεν πραγματοποιήθηκε, πιθανότατα εξαιτίας των προβλημάτων του Πόε με το ποτό. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, η μητέρα της Ουίτμαν είχε σημαντική συμβολή στη διάλυση της σχέσης τους. Με βάση την αλληλογραφία του Πόε εκείνης της περιόδου, γνωρίζουμε ότι επιχείρησε να αυτοκτονήσει με υπερβολική δόση λάβδανου. Αργότερα, ο Πόε επέστρεψε στο Ρίτσμοντ, όπου αρραβωνιάστηκε την Σάρα Ελμίρα Ρόυστερ και μαζί όρισαν ως ημερομηνία του γάμου τους την 17η Οκτωβρίου 1849.

Ο θάνατος του Πόε 

Σύμφωνα με επιστολή του προς τη Μαρία Κλεμ στις 18 Σεπτεμβρίου 1849, ο Πόε θα πραγματοποιούσε ένα ταξίδι στη Φιλαδέλφεια, προκειμένου να συναντήσει την ποιήτρια Λέον Λάουντ, με αφορμή την επιμέλεια της έκδοσης ενός τόμου με έργα της. Ανακαλύφθηκε σε παραληρηματική κατάσταση στους δρόμους της Βαλτιμόρης από έναν περαστικό, ο οποίος μετά από σχετική υπόδειξη του Πόε, έστειλε επιστολή στον δρα. J. E. Snodgrass, ενημερώνοντάς τον σχετικά. Ο Snodgrass έλαβε την επιστολή στις 3 Οκτωβρίου και την ίδια ημέρα φρόντισε, μαζί με τον θείο του Πόε, Χένρυ Χέρινγκ, για τη μεταφορά του Πόε στο νοσοκομείο, όπου τελικά πέθανε στις 7 Οκτωβρίου. Καθώς δεν κατάφερε κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του να συνέλθει επαρκώς, ο ίδιος δεν ήταν σε θέση να εξηγήσει πώς είχε οδηγηθεί στην κατάστασή του. Όταν βρέθηκε, φορούσε ρούχα που πιστεύεται ότι δεν του ανήκαν, ενώ επανειλημμένα πρόφερε το όνομα Ρέυνολντς κατά την διάρκεια της τέταρτης νύχτας που έμεινε στο νοσοκομείο. Σύμφωνα με επιστολή του ιατρού δρα. John J. Moran που εξέτασε τον Πόε στο νοσοκομείο, προς τη θεία του, οι τελευταίες του λέξεις ήταν "Lord help my poor soul" («Κύριε βοήθησε τη φτωχή ψυχή μου»).

Υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με τα γεγονότα γύρω από τον μυστηριώδη θάνατο του Πόε. Το Μουσείο Πόε απαριθμεί 15 διαφορετικές θεωρίες από το 1857 έως το 1999, οι οποίες συνηγορούν ότι ο Poe έπεσε θύμα επίθεσης, ότι ήταν μεθυσμένος ή ότι έπασχε από μια ασθένεια ή πάθηση.   

Σύμφωνα με το "Poe Society", η πιο διαδεδομένη θεωρία θανάτου του βρίσκεται στην βιογραφία του εκδότη John R. Thompson το 1870. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη βιογραφία ο Πόε βρέθηκε σε μια ταβέρνα, όπου είχαν στηθεί κάλπες για τις εκλογές, απήχθη από μια συμμορία με πολιτικό background και σε μια αίθουσα που ονομαζόταν «κοτέτσι» αναγκάστηκε να ψηφίσει επανειλημμένα, αφού προηγήθηκε ξυλοδαρμός και κατάποση (δια της βίας) λικέρ.   

Οι απόψεις των ιστορικών διίστανται όσον αφορά το αν ο Πόε ήταν μεθυσμένος όταν βρέθηκε στις 3 Οκωβρίου στο δρόμο. Ο Δρ Snodgrass υποστηρίζει ότι ο Πόε ήταν μεθυσμένος, μάλιστα γράφει το 1867 ότι ο Πόε ήταν "σε κατάσταση θηριώδους μέθης". Ο Δρ John J. Moran, ο οποίος ανέλαβε τη θεραπεία του Poe στο Washington College Hospital, είπε ότι δεν βρήκε ίχνος αλκοόλ στο αίμα του.   

Ο Matthew Pearl, συγγραφέας του βιβλίου "Η σκιά του Πόε" γράφει ότι ο Poe είχε όγκο στον εγκέφαλο. Ο Pearl βάσισε τα συμπεράσματά του στα αποτελέσματα της εκταφής του σώματος του Poe το 1875, τα οποία ανέφεραν ότι ο εγκέφαλος του ποιητή ήταν εντελώς άθικτος και ορατός.   

Το 1996, οι γιατροί στο Πανεπιστήμιο του Maryland Medical Center καταλήγουν σε μία ακόμη θεωρία για το θάνατο του Poe. Τη λύσσα. Ο καρδιολόγος Δρ R. Michael Μπενίτεθ εντόπισε αρκετά συμπτώματα στον Πόε που ήταν ίδια με αυτά της λύσσας: παραληρούσε, ήταν τρομαγμένος, έπεσε σε κώμα, εμφανίστηκε ήρεμος, στη συνέχεια παραληρούσε ξανά και έγινε επιθετικός.  

Έργο και αποδοχή

Το έργο του Έντγκαρ Άλλαν Πόε είχε σημαντική επιρροή τόσο στην αμερικανική όσο και στην παγκόσμια λογοτεχνία, αποτελώντας το θεμέλιο λίθο για σύγχρονα είδη όπως η αστυνομική λογοτεχνία και οι ιστορίες τρόμου ή φαντασίας. Θεωρείται πρωτοπόρος στο είδος του αστυνομικού μυθιστορήματος, το οποίο ανέπτυξε μέσα από τις τρεις ιστορίες του με ήρωα τον Ωγκύστ Ντυπέν (Auguste Dupin), μεταξύ αυτών Οι Δολοφονίες της Οδού Νεκροτομείου. Τα έργα αυτά αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τις μεταγενέστερες ιστορίες του Άρθουρ Κόναν Ντόυλ, με κεντρικό ήρωα τον Σέρλοκ Χολμς.

Η φήμη του Πόε υπήρξε αρκετά μεγάλη τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Αμερικανοί λογοτέχνες που εκτιμούσαν το έργο του και επηρεάστηκαν από αυτό, ήταν ο Ουώλτ Ουίτμαν, ο Χ. Φ. Λάβκραφτ, ο Γουίλιαμ Φώκνερ, καθώς και ο Χέρμαν Μέλβιλ. Αντιθέτως, ο Μαρκ Τουαίην υπήρξε αυστηρός κριτής του, όπως και ο ποιητής Τ. Σ. Έλιοτ, ο οποίος ωστόσο εκτιμούσε το κριτικό του έργο.

Ιδιαίτερα σημαντική επίδραση είχε το έργο του Πόε στη γαλλική λογοτεχνία και ειδικότερα στον γαλλικό συμβολισμό. Ο Κάρολος Μπωντλαίρ μετέφρασε σχεδόν το σύνολο των πεζών του κειμένων, καθώς και αρκετά ποιήματα του. Σε επαφή με το έργο του ήρθε και ο ποιητής Στεφάν Μαλλαρμέ, ο οποίος επίσης μετέφρασε έργα του, ενώ αφιέρωσε δικά του ποιήματα στον Πόε. Επηρέασε σημαντικά και τον Ιούλιο Βερν, ο οποίος έγραψε ένα δοκίμιο για το έργο του, Poe et ses oeuvres (Ο Πόε και τα έργα του), ενώ το μυθιστόρημα του Η Σφίγγα των Πάγων (Le Sphinx des glaces), αποτελούσε συνέχεια της Αφήγησης του Άρθρουρ Γκόρντον Πυμ του Πόε. Ενδεικτικό της επίδρασης του Πόε στη Γαλλία, είναι επιπλέον το γεγονός πως οι ζωγράφοι Εντουάρ Μανέ και Γκυστάβ Ντορέ φιλοτέχνησαν αναπαραστάσεις έργων του. Σε μεταγενέστερη περίοδο, ο Πωλ Βαλερύ και ο Μαρσέλ Προυστ υπήρξαν επίσης θαυμαστές του. Με αφετηρία τη Γαλλία, έργα του μεταφέρθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στην Αγγλία, μεταξύ των λογοτεχνών που τα εκτίμησαν, υπήρξαν ο Άλγκερνον Σουίνμπουρν και ο Όσκαρ Ουάιλντ.

Επιλεγμένα έργα (και οι ελληνικές εκδόσεις τους)

Ποιήματα

• 1827: Ταμερλάνος - (Tamerlane), (μτφ. Τάκης Παπατσώνης. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Τρία ποιήματα» των εκδ. "Σόκολη", 1990)
• 1829: Αλ Ααραάφ - (Al Aaraaf), (μτφ. Τάκης Παπατσώνης. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Τρία ποιήματα» των εκδ. "Σόκολη", 1990)
• 1845: Το Κοράκι - (The Raven), (μτφ. Α.Θ. Χαραλαμπίδης για τις εκδ. "Οσελότος", 2017)
• 1847: Ουλαλούμ - (Ulalume), (μτφ. Γιώργος Μπλάνας. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Ουλαλούμ και άλλα ποιήματα» των εκδ. "Ηλέκτρα", 2009)
• 1849: Άνναμπελ Λη - (Annabel Lee), (μτφ. Α.Θ. Χαραλαμπίδης για τις εκδ. "Οσελότος", 2017)

Διηγήματα, πεζά

• 1833: Χειρόγραφο σε ένα μπουκάλι - (MS. Found in a Bottle), (μτφ. Μαρία Κατή για τις εκδ. "Πατάκης", 1997)
• 1838: Η αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πιμ από το Νάντακετ - (The Narrative of Arthur Gordon Rum of Nantucket), μυθιστόρημα, (μτφ. Πολύκαρπος Πολυκάρπου για τις εκδ. " Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός", 2016)
• 1838: Λιγεία - (Ligeia), (μτφ. Κατερίνα Σχινά. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο «21 Ιστορίες και Το Κοράκι» των εκδ. "Μεταίχμιο", 2011)
• 1839: Η πτώση του οίκου των Άσερ - (The Fall of the House of Usher), (περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Η πτώση του οίκου των Άσερ και παραλλαγές», εκδ. "Απόπειρα", 2001)
• 1839: Γουίλλιαμ Γουίλσον - (William Wilson), (μτφ. Κατερίνα Σχινά. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο «21 Ιστορίες και Το Κοράκι» των εκδ. "Μεταίχμιο", 2011)
• 1840: Το ημερολόγιο του Ιούλιου Ρόντμαν - (The Journal of Julius Rodman), μυθιστόρημα ημιτελές, (μτφ. Μιχάλης Παπαντωνόπουλος για τις εκδ. "Περισπωμένη", 2015)
• 1842: Η μάσκα του κόκκινου θανάτου - (The Masque of the Red Death), (μτφ. Γιάννης Ευαγγελίδης για τις εκδ. "Γράμματα", 1982)
• 1842: Το πηγάδι και το εκκρεμές- (The Pit and the Pendulum), (μτφ. Δημοσθένης Κούρτοβικ, εκδ. "Αιγόκερως", 1999)
• 1843: Ο χρυσός σκαραβαίος - (The Gold Bug), (μτφ. Στέφανος Μπεκατώρος για τις εκδ. "Πατάκης", 2004, -η οριστική έκδοση του 1849)
• 1843: Ο μαύρος γάτος - (The Black Cat), (μτφ. Κοσμάς Πολίτης, εκδ. "Αιγόκερως", 1999)
• 1845: Κουβεντιάζοντας με μια μούρια - (Some Words with a Mummy), (μτφ. Κώστας Μηλτιάδης για τις εκδ. "Κοροντζής", 2005)
• 1845: Το σύστημα του δρος Πίσσα και του καθηγητού Φτερά - (The System of Doctor Tarr and Professor Fether), (μτφ. Κοσμάς Πολίτης. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Το βαρέλι του Αμοντιλάδο», των εκδόσεων "Αιγόκερως")
• 1846: Το βαρέλι του Αμοντιλάδο - (The Cask of Amontillado), (μτφ. Κοσμάς Πολίτης, εκδ. "Αιγόκερως", α΄ έκδ. 2000)
• 1841: Οι φόνοι της οδού Μοργκ - (The Murders in the Rue Morgue), νουβέλα, (μτφ. Γιώργος Μπλάνας για τις εκδ. "Ερατώ", 2017)
• 1842: Το μυστήριο της Μαρί Ροζέ - (The Mystery of Marie Rogêt), νουβέλα, η συνέχεια του «Φόνοι της οδού Μοργκ», (μτφ. Γιώργος Μπλάνας για τις εκδ. "Ερατώ", 2017)
• 1844: Το κλεμμένο γράμμα - (The Purloined Letter), (μτφ. Γιώργος Μπλάνας για τις εκδ. "Ερατώ", 2017)
• 1844: Η πρόωρη ταφή - (The Premature Burial), (μτφ. Μιχάλης Παπαντωνόπουλος για τις εκδ. "Ars Nocturna", 2015)
• 1850: Στη Δίνη του Μάελστρομ - (A Descent into the Maelstrom), (μτφ. Μένης Κουμανταρέας, εκδ. "Κέδρος", 1995)

Διηγήματα, πεζά

• 1846: Η φιλοσοφία της Σύνθεσης - (The Philosophy of Composition), (μτφ. Τζίνα Πολίτη για τις εκδ. "Άγρα", α΄ έκδ. 2000)
• 1848: Eureka (Εύρηκα)

Πληροφορίες: wikipedia, Lifo, Poe Society

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση

Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό

ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11

ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ

2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη

Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber