Alfavita Newsroom Συντάκτης: Κώστας Ζαφειρόπουλος
Απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών δικαίωσε μετά από 13 χρόνια τον 42χρονο σήμερα οδηγό Στράτο Σκριμιζέα, που κινδύνεψε να χάσει τη ζωή του σε ατύχημα με ένα SLK-200 Kompressor καθώς δεν άνοιξαν οι αερόσακοι.
Το δικαστήριο έκρινε ότι υπήρχε «κατασκευαστικό ελάττωμα», καταλογίζοντας ευθύνες στον γερμανικό κολοσσό Daimler, στην ελληνική θυγατρική, Mercedes Benz, Eλλάς και στον εισαγωγέα. Εφεση της αυτοκινητοβιομηχανίας, η οποία αρνείται την υπαιτιότητα και ισχυρίζεται πως ορθώς δεν άνοιξαν οι αερόσακοι.
Το μαύρο κουτί των αερόσακων της πολυτελούς SLK-200 Kompressor
«Μercedes-Benz: η ασφάλεια έχει σπίτι». «Mercedes: 30 χρόνια πρωτοπορίας στην ασφάλεια». «Mercedes: απογείωση της πολυτέλειας και της ασφάλειας». Είναι μόνο μερικοί από τους τίτλους διαφημίσεων της πανίσχυρης γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, η οποία θεωρείται -και είναι- πρωτοπόρα στην καινοτομία και στην έμφαση που δίνει στην ασφάλεια των επιβατών.
Είναι η εταιρεία που πατένταρε τον αερόσακο από το 1971 και εξέλιξε τα συστήματά της πρώτη από όλους, ένα σύνολο αισθητήρων οι οποίοι αντιλαμβάνονται σε κλάσματα του δευτερολέπτου την ταχεία επιβράδυνση κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης και ενεργοποιούν τα συστήματα ασφαλείας μαζί με το σφίξιμο της ζώνης.
«Δεν με ενδιαφέρει για μένα, εγώ έχασα το μάτι μου και πήγα να πεθάνω, έχω τη δουλειά μου και την οικογένειά μου, θέλω όμως η Μercedes να με αποζημιώσει φτιάχνοντας ένα νοσοκομείο για όσους έχουν προβλήματα με τα μάτια τους», λέει ο Στράτος Σκριμιζέας
Ο Στράτος Σκριμιζέας είναι σήμερα 42 ετών. Εχει βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και έχει χάσει την όρασή του από το ένα μάτι. Στις 10 Δεκεμβρίου 2005 παραλίγο να χάσει τη ζωή του σε ατύχημα στο οποίο δεν άνοιξαν ποτέ οι αερόσακοι της πολυτελούς Mercedes SLK-200 Kompressor. «Ξύπνησε» μετά από έναν μήνα καταστολής στον «Ευαγγελισμό». Αυτή είναι η ιστορία του.
Η φωτογραφία αριστερά αποτέλεσε κρίσιμο στοιχείο στην εκδίκαση της υπόθεσης, γιατί δείχνει την τελική ταχύτητα πρόσκρουσης (80 χιλιόμετρα/ώρα)
Τον Φεβρουάριο του 2000 η εταιρεία του πατέρα του παραγγέλνει από τον επίσημο έμπορο και διανομέα της Mercedes Benz, Ισμαήλο Α.Ε., ένα καινούργιο αυτοκίνητο 2.000 κυβικών (SLK-200 Kompressor) με πινακίδες ΥΗΟ 7306 έναντι 17 εκατ. δραχμών.
Μεταξύ των λοιπών συστημάτων ασφαλείας του εν λόγω αυτοκινήτου συγκαταλεγόταν και το ολοκληρωμένο σύστημα παθητικής ασφάλειας SRS, του οποίου η ενεργοποίηση προβλεπόταν σε κάθε περίπτωση μετωπικής ή πλευρικής πρόσκρουσης με ταχύτητα άνω των 35 χλμ. την ώρα. Από την ημέρα της αγοράς ώς τον Δεκέμβριο του 2005 το συγκεκριμένο όχημα δεν ενεπλάκη σε κανένα ατύχημα και είχε περάσει όλους τους προβλεπόμενους ελέγχους.
Στις 10 Δεκεμβρίου του 2005, στις 15.10 ο 29χρονος Σκριμιζέας οδηγούσε το αυτοκίνητό του στον Ωρωπό Αττικής επί της λεωφόρου Συκαμίνου-Αυλώνος με κατεύθυνση προς Συκάμινο, φορώντας τη ζώνη ασφαλείας του. Λίγο πριν φτάσει στο Συκάμινο, οδηγώντας με 80 χιλιόμετρα την ώρα, εντελώς απροειδοποίητα εξήλθε από μια μάντρα οικοδομικών υλικών ένα κόκκινο ανατρεπόμενο φορτηγό και παρεμβλήθηκε στην πορεία του.
Προκειμένου να αποφύγει το φορτηγό, ο οδηγός της Mercedes πραγματοποιεί απότομο ελιγμό προς το αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας, με αποτέλεσμα να χάσει τον έλεγχο του αυτοκινήτου, να εξέλθει του δρόμου και να προσκρούσει με σφοδρότητα μετωπικά και πλαγιομετωπικά σε μια ελιά που βρισκόταν δίπλα στον δρόμο.
Το όχημα προσέκρουσε στην μπροστινή δεξιά πλευρά και στη συνέχεια, λόγω της στροφορμής, δίπλωσε πάνω στον κορμό, οδηγούμενο τελικά στην αυλή ενός παρακείμενου σπιτιού, όπου και ακινητοποιήθηκε. Οι ειδικοί προεντατήρες των ζωνών ασφαλείας δεν ενεργοποιήθηκαν ποτέ και το σύστημα SRS δεν λειτούργησε σε κανένα στάδιο του ατυχήματος. Κανένας αερόσακος δεν άνοιξε και ο οδηγός πετάχτηκε πάνω στο παρμπρίζ. Δεν είχε ξανατρακάρει ποτέ, δεν είχε πιει και όλες οι τοξικολογικές εξετάσεις του ήταν καθαρές.
Αδιανόητο
Το χειρουργείο κράτησε 18 ώρες. Πολλαπλά κατάγματα κρανίου, τραχειοτομή και μόνιμη απώλεια όρασης από το δεξί μάτι. Εμεινε δύο μήνες στο νοσοκομείο. Τον πρώτο μήνα σε καταστολή. «Το παιδί θα “ξυπνήσει” μετά από 8 μήνες» είχε πει αρχικά στον πατέρα του ο γναθοχειρουργός Νικόλαος Παπαδογεωργάκης. Συνήλθε εντελώς έπειτα από 12 μήνες και μπόρεσε να περπατήσει έξι μήνες αργότερα. Οσο ήταν ακόμα στο νοσοκομείο, οι γιατροί αδυνατούσαν να πιστέψουν πως δεν άνοιξαν οι αερόσακοι και πως η ταχύτητα ήταν μόνο 80 χιλιόμετρα.
Αυτή όμως ήταν η ακριβής ταχύτητα της πρόσκρουσης, όπως φάνηκε από το σταματημένο κοντέρ και όπως διαπιστώθηκε αργότερα από τον πραγματογνώμονα Παντελή Λιακόπουλο, αλλά και από άλλους ειδικούς εμπειρογνώμονες, κατόπιν δικαστικής εντολής.
«Δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό. Κρατήστε το αυτοκίνητο οπωσδήποτε», προτρέπουν τον πατέρα του άτυχου ο επιβλέπων γιατρός του, καθώς και ο ιατροδικαστής Συμεών Μεσογίτης, που πρωτοασχολήθηκε με την υπόθεση. Εκείνη την περίοδο το ενδιαφέρον όλων ήταν επικεντρωμένο μόνο στην υγεία του Στράτου.
Κράτησαν ως πειστήριο με πολλή προσοχή, φοβούμενοι πιθανές δολιοφθορές, το διαλυμένο αυτοκίνητο. Αφού ο Στράτος συνήλθε, ξεκίνησε ο ίδιος έναν προσωπικό αγώνα εναντίον της εταιρείας με στόχο την αποκάλυψη της αλήθειας. Υπήρχε κατασκευαστικό λάθος; Ο Σκριμιζέας από την πρώτη στιγμή ήταν σίγουρος. Χρειάστηκε να περάσουν όμως 13 χρόνια για να δικαιωθεί.
H Mercedes έγινε Smart
Αρχικά απευθύνθηκε στη θυγατρική εταιρεία της Mercedes στην Ελλάδα. Η πρώτη απάντηση που του έδωσαν, σύμφωνα με όσα καταγγέλλει ο ίδιος στην «Εφ.Συν.», ήταν πως στο σύστημά τους δεν βλέπουν το δικό του αυτοκίνητο, αλλά ένα μαύρο Smart! Το δικό του αυτοκίνητο ήταν μπλε, Kompressor SLK-200.
Δεν ήταν όμως μόνο αυτό περίεργο. Στις 17 Οκτωβρίου 2008 η Mercedes Benz ειδοποιεί τον Σκριμιζέα κατόπιν αιτήματός του πως «στις 31 Αυγούστου 2006 (σ.σ. 9 μήνες μετά το ατύχημα!) το όχημά του εκτέλεσε εργασία εγγύησης σε εξουσιοδοτημένο επισκευαστή στη Γερμανία και πως είχε διανύσει 64.297 χιλιόμετρα».
«Εκεί κατάλαβα πως κάτι πήγαινε πολύ στραβά. Απ’ ό,τι φαίνεται, δήλωναν την εισαγωγή ενός Smart και όχι της SLK, γιατί η προμήθεια ήταν πολύ μικρότερη στη δεύτερη περίπτωση» ισχυρίζεται ο ίδιος. Ο Σκριμιζέας ήδη από το 2008 διαθέτει τέσσερις διαφορετικές έγγραφες εκθέσεις εμπειρογνωμόνων που κάνουν λόγο για κατασκευαστικό λάθος. «Η εταιρεία δεν το παραδέχεται και μου είπε πως το χτύπησα στο λάθος σημείο στα πλάγια.
Κατά τις επισκέψεις των Γερμανών εμπειρογνωμόνων της Mercedes, ο Σκριμιζέας φροντίζει να βιντεοσκοπεί κάθε κίνησή τους
Ζήτησα πραγματογνωμοσύνη από τη μητρική εταιρεία για να μην πάμε στα δικαστήρια. Την πρώτη φορά ήρθε ένα κλιμάκιο Γερμανών στην Ελλάδα με ιδιωτικό αεροσκάφος για να μη φαίνονται ότι έχουν έρθει μέσω κάποιας αεροπορικής εταιρείας. Αποδέχθηκαν ότι δεν δούλεψε το σύστημα, είδαν τον μηχανισμό, αλλά στο τέλος έφυγαν λέγοντας ότι δεν φέραμε τον κατάλληλο εξοπλισμό (κάποιο φις!) για να το ελέγξουμε» αφηγείται ο παθών. Ο ίδιος βιντεοσκοπεί και φωτογραφίζει κάθε δευτερόλεπτο από την εξέταση του οχήματός του.
Τον Νοέμβριο του 2008 καταθέτει αγωγή κατά της κατασκευάστριας εταιρείας Daimler A.G., κατά της Mercedes Benz Ελλάς ΑΕΕ και κατά του εισαγωγέα «ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΙΣΜΑΗΛΟΣ Α.Ε.» και ζητά να του επιδικαστεί ποσό για την κατασκευή ενός νοσοκομείου που θα είναι δωρεάν για όλον τον κόσμο, με ερευνητικό κέντρο αλλά και για άμεση θεραπεία.
Για διάφορους λόγους η υπόθεση παίρνει συνεχείς αναβολές μέχρι το 2015. Μέσα σε αυτά τα 7 χρόνια πραγματοποιούνται συνολικά τέσσερις επισκέψεις εμπειρογνωμόνων της κατασκευάστριας εταιρείας στην Ελλάδα για να δουν το διαλυμένο όχημα. Ο παθών τις βιντεοσκοπεί όλες. Η υπόθεση εκδικάζεται τελικά το 2015, όμως στην απόφασή του το Τριμελές Πρωτοδικείο Αθηνών το 2016 αναβάλλει την έκδοση οριστικής απόφασης και παραπέμπει εκ νέου την υπόθεση στο ακροατήριο προκειμένου να πραγματοποιηθεί νέα πραγματογνωμοσύνη από μηχανολόγο μηχανικό που διορίζει.
Δικαίωση μετά 13 χρόνια
Πέρασαν ακόμα δύο χρόνια και τελικά η υπόθεση εκδικάστηκε τον περασμένο Φεβρουάριο. Στις 26 Απριλίου 2018 το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών ανακοινώνει την απόφαση, καταδικάζοντας τις εναγόμενες εταιρείες, δικαιώνοντας έπειτα από 13 χρόνια τον Σκριμιζέα.
H Mercedes θεωρεί πως ορθώς δεν ενεργοποιήθηκαν ο προεντατήρας της ζώνης ασφαλείας και ο εμπρόσθιος αερόσακος του οδηγού γιατί η πρόσκρουση στο δέντρο έγινε «συνεπεία πλάγιας κίνησης του οχήματος με τη δεξιά πλευρά του»
Συγκεκριμένα, η απόφαση αναφέρει πως «κατά τον χρόνο του ένδικου ατυχήματος το σύστημα SRS δεν ενεργοποιήθηκε ούτε κατά το πρώτο (προεντατήρας) ούτε κατά το δεύτερο στάδιο λειτουργίας του, γεγονός οφειλόμενο σε κατασκευαστικό ελάττωμα το οποίο ήδη υπήρχε από τον χρόνο παραγωγής του ένδικου οχήματος από την πρώτη των εναγομένων (Daimler) και οφείλεται σε υπαιτιότητα των εκπροσώπων της, οι οποίοι δεν κατέβαλαν την επιμέλεια και προσοχή, ενώ παρέλειψαν να δώσουν εντολές στους τεχνικούς-υπαλλήλους αυτής προς έλεγχο όλων των συστημάτων ασφαλείας κάθε οχήματος που θα διετίθετο στην αγορά ώστε να εξασφαλιστεί η κανονική λειτουργία τους».
Η απόφαση ενοχοποιεί εκτός από την κατασκευάστρια Daimler τόσο τη Mercedes Eλλάς ΑΕΕ όσο και τον εισαγωγέα (ΙΣΜΑΗΛΟΣ) για το γεγονός πως η μη ενεργοποίηση της ενδεικτικής λυχνίας βλάβης ή απενεργοποίησης του συστήματος SRS στο ταμπλό του οδηγού έπρεπε να είχε διαγνωστεί στα περιοδικά σέρβις που είχε περάσει το αυτοκίνητο.
Στην απόφαση αναγνωρίζεται και υπαιτιότητα του ίδιου του οδηγού, ο οποίος έτρεχε με 80 χιλιόμετρα την ώρα αντί για τα 40 που ήταν το όριο ταχύτητας. Το δικαστήριο έκανε δεκτή εν μέρει την αγωγή και επιδίκασε στις εναγόμενες να καταβάλουν συνολικά το ποσό των 80.000 ευρώ για την πρόκληση βαριάς σωματικής βλάβης και τη διατάραξη της ψυχικής υγείας του εξαιτίας της μόνιμης αναπηρίας και της παραμόρφωσης του προσώπου του. Οι εναγόμενες άσκησαν έφεση και η υπόθεση θα εκδικαστεί σε δεύτερο βαθμό τον Μάρτιο του 2019.
Ο Σκριμιζέας από την πλευρά του επιμένει και ζητά από τις εταιρείες όχι απλά να του δώσουν αυτή τη μικρή -όπως τη χαρακτηρίζει- αποζημίωση, αλλά να κατασκευάσουν με δικά τους έξοδα μια σύγχρονη οφθαλμολογική κλινική στην Αθήνα και να τη δώσουν στο Ελληνικό Δημόσιο. «Δεν με ενδιαφέρει για μένα, εγώ έχασα το μάτι μου και πήγα να πεθάνω, έχω τη δουλειά μου (σ.σ. οικογενειακό εργοστάσιο πλαστικών), θέλω όμως να φτιάξουν αυτό το νοσοκομείο για όσους έχουν σοβαρά προβλήματα με τα μάτια τους» μας λέει.
Το δημόσιο συμφέρον
Η υπόθεση «Σκριμιζέα εναντίον Mercedes» και η καταδικαστική για την εταιρεία πρωτόδικη απόφαση δημιουργούν εύλογα ερωτήματα για την ασφάλεια εκατοντάδων οχημάτων ανάλογων με την επίμαχη SLK Κompressor, για το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον στην Ελλάδα και όχι μόνο. Αν όντως υπάρχει κατασκευαστικό ελάττωμα στα συγκεκριμένα μοντέλα, τίθεται ζήτημα πιθανής ανάκλησης οχημάτων. Σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές, για να γίνει ανάκληση, πρέπει είτε η κατασκευάστρια εταιρεία να έχει διαπιστώσει το ελάττωμα είτε να το έχει εντοπίσει κάποια εθνική εγκριτική αρχή.
Αν η Αρχή μιας χώρας (για την Ελλάδα, αυτή είναι η Διεύθυνση Τεχνολογίας Οχημάτων του υπουργείου Μεταφορών) έχει αποδείξεις ή σοβαρότατες ενδείξεις για κάτι τέτοιο, παραπέμπει το θέμα στην εγκριτική αρχή του συγκεκριμένου οχήματος, η οποία οφείλει βάσει ευρωπαϊκής οδηγίας να διεξαγάγει τους απαραίτητους ελέγχους.
Την 1η Οκτωβρίου 2018 η Γενική Διεύθυνση Μεταφορών του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών στέλνει προς τη Mercedes Benz Ελλάς επιστολή με την οποία ζητά από την τελευταία να ενημερώσει εάν έχουν συμβεί αντίστοιχα οδικά ατυχήματα στο εθνικό ή και στο ευρωπαϊκό οδικό δίκτυο, ανάλογα με την υπόθεση Σκριμιζέα, τα οποία να είχαν αποτέλεσμα σοβαρό τραυματισμό ή και θάνατο επιβαινόντων εξαιτίας της αστοχίας ενεργοποίησης του συστήματος παθητικής ασφάλειας SRS. Επιπλέον, το υπουργείο ρωτά αν υπάρχει αναρτημένη κοινοποίηση που να αφορά ανάκληση ασφαλείας του οχήματος Mercedes SLK 200 Kompressor.
Παράλληλα, το υπουργείο ρωτά την εταιρεία για το ιστορικό των επισκευαστικών εργασιών και των εργασιών συντήρησης στο συγκεκριμένο αυτοκίνητο μέχρι την ημέρα του ατυχήματος. Στην επιστολή της η Διεύθυνση Μεταφορών εξηγεί πως η καταδικαστική για την εταιρεία δικαστική απόφαση αναφέρει «κατασκευαστικό ελάττωμα το οποίο υπήρχε ήδη από τον χρόνο παραγωγής» και «παράλειψη της εταιρείας να δώσει εντολές στους τεχνικούς υπαλλήλους της προς έλεγχο των συστημάτων ασφαλείας κάθε οχήματος που θα διετίθετο στην αγορά».
Πρόκειται για παράλειψη η οποία χαρακτηρίζεται ως «παραβίαση της γενικής υποχρέωσης όλων των εναγόμενων εταιρειών με την ιδιότητα εκάστης αυτής ως παραγωγού, εισαγωγέα και διανομέα του ένδικου οχήματος για πρόνοια, την οποία εύλογα έπρεπε να επιδείξουν».
Η Mercedes Benz Ελλάς
Πριν από τη δημοσίευση του θέματος, υποβάλαμε στη Mercedes Benz Ελλάς σειρά κρίσιμων ερωτημάτων. «Η πάγια τοποθέτηση της εταιρείας μας είναι να μη σχολιάζει υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον των δικαστηρίων» ήταν η απάντηση που έλαβε η «Εφ.Συν.».
Στις απαντήσεις της ελληνικής θυγατρικής προς το υπουργείο Υποδομών στις 30 Νοεμβρίου 2018, η εταιρεία αρνείται κατηγορηματικά οποιαδήποτε ευθύνη για κατασκευαστικό ελάττωμα, για παραλείψεις ελέγχου και για παραβιάσεις υποχρεώσεων. Επιπλέον, κάνει λόγο για άκριτη υιοθέτηση από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο των «αβάσιμων κρίσεων του δικαστικώς διοριζόμενου πραγματογνώμονα» και λέει πως το δικαστήριο δεν έλαβε υπ’ όψιν πασίγνωστα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, καταλήγοντας σε εντελώς εσφαλμένες διαπιστώσεις οι οποίες παραβιάζουν οφθαλμοφανώς απλούς, γνωστούς και θεμελιώδεις νόμους της φυσικής.
Σύμφωνα με τους πραγματογνώμονες της εταιρείας, ο οδηγός έτρεχε με 130 χιλιόμετρα την ώρα και όχι με 80 που αναφέρει το δικαστήριο. Επιπλέον, η Mercedes θεωρεί πως ορθώς δεν ενεργοποιήθηκε ο προεντατήρας της ζώνης ασφαλείας και ο εμπρόσθιος αερόσακος του οδηγού κατά το υπό κρίση ατύχημα γιατί η πρόσκρουση στο δέντρο έγινε «συνεπεία πλάγιας κίνησης του οχήματος με τη δεξιά πλευρά του».
Ως προς τα ερωτήματα του υπουργείου, η εταιρεία υπογραμμίζει: «Δεν έχει πέσει στην αντίληψή μας αντίστοιχο περιστατικό με άλλα εμπλεκόμενα οχήματα μάρκας Mercedes στο εθνικό ή/και στο ευρωπαϊκό-κοινοτικό οδικό δίκτυο.
Αναμένουμε σχετική ενημέρωση από την κατασκευάστρια εταιρεία DAIMLER A.G. Δεν υπάρχει καμία αναρτημένη κοινοποίηση που να αφορά σε ανάκληση ασφαλείας οχημάτων μάρκας Mercedes, τύπου SLK 200 Kompressor (οποιουδήποτε τύπου, παραλλαγής, έκδοσης και έτους κατασκευής), και να σχετίζεται με αστοχία της ενεργοποίησης του συστήματος παθητικής ασφάλειας SRS στο σύστημα RAPEX, αλλά ούτε και στο σύστημα πληροφόρησης ανακλήσεων που διαθέτει η εταιρεία μας από την Daimler A.G.».
«Θα είχα σωθεί»
Με έγγραφό της με την ένδειξη «Επείγον», στις 4 Δεκεμβρίου 2018, η Διεύθυνση Μεταφορών ζητά από τη Mercedes Benz Eλλάς να επισπεύσει την ενημέρωσή της η κατασκευάστρια εταιρεία Daimler για το αν έχουν συμβεί άλλα ατυχήματα στα οποία να εμπλέκεται όχημα Mercedes SLK 200 Kompressor και ποιες ήταν οι ενέργειες-δράσεις στις οποίες προέβη η κατασκευάστρια εταιρεία.
Αν πράγματι υπάρχει θέμα δημόσιας ασφάλειας, είναι κάτι που μένει να αποδειχθεί από τα δικαστήρια και τις εγκριτικές αρχές. Σε μια υπόθεση όμως που μοιάζει με την υπόθεση Σκριμιζέα, το 2003 στη Λεμεσό της Κύπρου, ο οδηγός ενός ίδιου αυτοκινήτου παραλίγο να μείνει παράλυτος (έσπασε χέρια και πόδια) όταν και πάλι δεν άνοιξαν οι αερόσακοι.
Σε εκείνη την περίπτωση ο οδηγός δεν κινήθηκε δικαστικά, αλλά υποχρεώθηκε να πληρώσει την εταιρεία για τον έλεγχο που του έκανε γιατί δεν άνοιξαν οι αερόσακοι! «Αν είχες πάει στα δικαστήρια τότε, εγώ ίσως να είχα ακόμα την υγεία μου» του είπε ο Σκριμιζέας όταν τον βρήκε.
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών / Έντυπη Έκδοση
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
