Πανελλαδικές Εξετάσεις - Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ) – Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση: Μια ασύμβατη σχέση με αμφισβητούμενα αποτελέσματα

Ήρθε το «πλήρωμα του χρόνου» και για την αποτίμηση των αποτελεσμάτων της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ) για την είσοδο των υποψηφίων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ένα καινοτόμο μέτρο, του οποίου η εσπευσμένη εφαρμογή του το τρέχον σχολικό έτος, και εν μέσω πανδημίας, έχει χαρακτηριστεί ως λανθασμένη επιλογή, λαμβανομένων υπόψη και των δυσμενών συνθηκών τις οποίες βίωσε εδώ και ενάμισι έτος η μαθητιώσα νεολαία, η εκπαιδευτική κοινότητα και η κοινωνία μας γενικότερα.

Η εφαρμογή της ΕΒΕ αποσκοπεί, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του Νόμου 4777/2021 («Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας, αναβάθμιση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις»):

• Στη διασφάλιση των ακαδημαϊκών προϋποθέσεων της επιτυχούς φοίτησης και της έγκαιρης ολοκλήρωσης των σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση
• Στην ποιοτική αναβάθμιση των σπουδών στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα
• Στη μείωση του ποσοστού μη ολοκλήρωσης των σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση
• Στην ενίσχυση της αυτονομίας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.) και της δυνατότητας κάθε σχολής, τμήματος ή εισαγωγικής κατεύθυνσης να διαμορφώσει το ακαδημαϊκό της/του προφίλ
• Δίνεται μεγαλύτερη βαρύτητα στην εκπεφρασμένη προτίμηση των υποψηφίων σε πανεπιστημιακό τμήμα εισαγωγής
• Ενθαρρύνονται οι συνειδητές επιλογές στη συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου,
• Επιτυγχάνεται η αναβάθμιση της ποιότητας των σπουδών με συμμετοχή φοιτητών που επιλέγουν στοχευμένα τις εν λόγω σχολές και τμήματα με βάση τις κλίσεις και προτιμήσεις τους

Ως σύνοψη, επιδίωξη της ΕΒΕ είναι η αναβάθμιση της ποιότητας σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με την παρεμπόδιση της εισροής υποψηφίων χαμηλών μαθησιακών επιδόσεων σε αυτήν. Είναι όμως θεμιτός και ορθός ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζεται αυτή η επιδίωξη;

Δύο φαίνεται να είναι τα προσδιοριστικά στοιχεία που οδήγησαν στην εφαρμογή της ΕΒΕ: Από την μια η εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μαθητών/-τριών με χαμηλές μαθησιακές επιδόσεις και από την άλλη η λειτουργία τμημάτων σχολών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, τα οποία φαίνεται πως συντηρούνται, υπολειτουργώντας, με αυτούς τους υποψηφίους.

Για το θέμα της αντιμετώπισης του ζητήματος της εισόδου στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα υποψηφίων με χαμηλές επιδόσεις στις Πανελλαδικές εξετάσεις, φαίνεται πως για την επίλυσή του επικράτησε η λογική: «Πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι», αφού το πρόβλημα της υστέρησης στις μαθησιακές επιδόσεις κατά την διαδικασία των πανελλαδικών εξετάσεων, καθώς και των μαθησιακών κενών, με τα οποία έχουν «προικιστεί» οι μαθητές/-τριες, πριν εισέλθουν στα Πανεπιστημιακά ιδρύματα, αντιμετωπίζεται με την απλή και εύκολη παρεμπόδιση των παιδιών αυτών να συνεχίσουν τις σπουδές τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Παραβλέπεται, ηθελημένα (;), το γεγονός ότι  οι χαμηλές επιδόσεις των υποψηφίων στις πανελλαδικές εξετάσεις, καθώς και η αδυναμία ανταπόκρισης στις απαιτήσεις των πανεπιστημιακών σπουδών έχουν ισχυρό υπόβαθρο την ποιότητα σπουδών, τόσο στην πρωτοβάθμια, όσο και στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Στην προσπάθεια ερμηνείας αυτού του προβλήματος δεν μπορούν να μην ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα του διεθνούς προγράμματος PISA, σύμφωνα με τα οποία η χώρα μας για το 2018 βρέθηκε στην 42^η θέση στις μετρήσεις στην κατανόηση κειμένου, στα μαθηματικά και στις Φυσικές επιστήμες[i]. Στον διαγωνισμό PISA του 2015 η Ελλάδα είχε βρεθεί στην 43^η θέση. Ίσως για κάποιους ο διαγωνισμός αυτός να τίθεται σε αμφισβήτηση, όμως δεν μπορεί να αγνοηθούν τελείως τα αποτελέσματά του, ιδιαίτερα σε μια προσπάθεια αναζήτησης αιτίων που αφορούν στις αρνητικές μαθησιακές επιδόσεις ιδιαίτερα μεγάλου αριθμού μαθητών/-τριών.

Σύμφωνα με την Υπουργό Παιδείας: «Κάθε χρονιά που περνάει και δεν εφαρμόζεται η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής ΕΒΕ εγκλωβίζουμε τη νέα γενιά, διότι ένας εισακτέος με βαθμό 3 και 4 οι πιθανότητες  να αποφοιτήσει είναι απειροελάχιστες»[ii]. Και ακόμη, η Υπουργός Παιδείας επισήμανε ότι σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία, φέτος θα υπάρχουν 9.000 περισσότεροι υποψήφιοι σε σχέση με  πέρσι, οι οποίοι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις (Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής) για να υποβάλουν το Μηχανογραφικό[iii]. Θα πρέπει, η αναζήτηση των αιτίων αυτών των χαμηλών επιδόσεων, οι οποίες αφορούν σε ιδιαίτερα υψηλό αριθμό υποψηφίων, να οδηγήσει στην συγκεκριμενοποίησή τους και στην εφαρμογή κατάλληλων εκπαιδευτικών παρεμβάσεων, προκειμένου να αρθούν ή, έστω, να αμβλυνθούν τα εμπόδια που οδηγούν σε ιδιαίτερα χαμηλές μαθησιακές επιδόσεις και, κατ’ επέκταση, που – τυχόν – στερούν από αρκετά παιδιά την δυνατότητα να κυνηγήσουν τα όνειρά τους μέσω των διαδρομών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Εξάλλου, η επιλογή των σπουδών θα πρέπει να αποτελεί απόφαση καθαρά ατομική και όχι προϊόν ή αποτέλεσμα άμεσης ή έμμεσης χειραγώγησης.

Το «φαινόμενο» της εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση υποψηφίων με χαμηλές επιδόσεις στις Πανελλαδικές εξετάσεις εμπεριέχει την απάντηση στην αιτία του προβλήματος και παράλληλα προσφέρει την ευκαιρία να επισημανθούν δυσλειτουργίες του εκπαιδευτικού συστήματος, η αποκατάσταση των οποίων απαιτεί τις κατάλληλες παρεμβάσεις. Όχι όμως αυτές τις εύκολες, με το απλό «κλείσιμο της στρόφιγγας» για την είσοδο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά παρεμβάσεις σε όλο τον εκπαιδευτικό κορμό της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Πιθανόν και σε αυτόν της Λυκειακής.

Όσον αφορά στο ζήτημα της «διατήρησης σε κατάσταση (υπό-) λειτουργίας» πανεπιστημιακών τμημάτων, τα οποία φαίνεται πως λειτουργούν με «μηχανική υποστήριξη», χάρη στους εισερχόμενους σε αυτά υποψηφίους χαμηλών επιδόσεων στις Πανελλαδικές εξετάσεις, φαίνεται πως η προτεινόμενη από αρκετές πλευρές «αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη» θα πρέπει να προχωρήσει με μεθοδικά βήματα. Προκειμένου να μην λειτουργούν τμήματα  στα οποία εισάγονται υποψήφιοι φοιτητές με βαθμό 3 ή 4, θα πρέπει:

• Να κατατεθούν προτάσεις λειτουργίας πανεπιστημιακών τμημάτων στην κατεύθυνση των αναγκαιοτήτων της αγοράς εργασίας και των διεθνών εξελίξεων
• Να πραγματοποιηθεί αντικειμενική αναδιάρθρωση της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης

Ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου και του προσανατολισμού πανεπιστημιακών τμημάτων θα αυξήσει την ζήτησή τους και την εκτίμησή τους στην ελληνική κοινωνία, γεγονός που θα τα καταστήσει από έσχατες εκπαιδευτικές λύσεις σε περιζήτητες εκπαιδευτικές επιλογές, αναβαθμίζοντάς τα στον πανεπιστημιακό χάρτη.

Η Υπουργός Παιδείας ζήτησε από τους Πρυτάνεις να καταθέσουν τις  προτάσεις τους για την αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2021[iv]. Ενέργεια που κινείται στην σωστή κατεύθυνση, η οποία όμως δεν θα έπρεπε να έχει ως προαπαιτούμενη την εφαρμογή της ΕΒΕ, αφού η μεθοδική προσπάθεια αναδιάρθρωσης του ακαδημαϊκού χάρτη θα λειτουργήσει υπέρ του επαναπροσδιορισμού του ρόλου ακαδημαϊκών τμημάτων που τώρα η λειτουργία τους τίθεται υπό έντονη αμφισβήτηση. Εκτός και αν η εφαρμογή της ΕΒΕ αποτελεί – επίσης – προσπάθεια «αναίμακτου» (με την έννοια της αποφυγής της ευθείας σύγκρουσης με τις τοπικές κοινωνίες) κλεισίματος επαρχιακών πανεπιστημιακών τμημάτων, τα οποία υπολειτουργούν με τις συνθήκες που παραπάνω αναφέρθηκαν. Τονίζεται στο σημείο αυτό πως η ορθότητα του πλήθους και της χωροταξικής κατανομής πανεπιστημιακών τμημάτων, ως αναγκαιότητα λειτουργίας τους στην ελληνική επικράτεια, δεν αποτελεί αντικείμενο του  παρόντος άρθρου.

Εφόσον ως αιτία της υποβάθμισης του εισερχόμενου φοιτητικού δυναμικού στα Πανεπιστήμια, καθώς και της συνακόλουθης υποβάθμισης της ποιότητας των παρεχόμενων από αυτά σπουδών, προσδιορίζεται η ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης στην πρωτοβάθμια και στην δευτεροβάθμια εκπαιδευτική βαθμίδα, τότε από την μια αναδεικνύεται ξεκάθαρα ο απλουστευτικός ρόλος της ΕΒΕ ως αποτελεσματικού φίλτρου εισαγωγής στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα και παράλληλα ως ημιπερατής μεμβράνης που λειτουργεί ευνοϊκά για τους επιθυμητούς «άριστους» φοιτητές, αυτούς των οποίων το μαθητικό υπόβαθρο δεν έχει προσδιοριστεί μόνο από την θητεία τους στα μαθητικά θρανία των δημόσιων σχολείων, ενώ από την άλλη αποφεύγεται να αντιμετωπιστεί το υφιστάμενο ζήτημα ως πρόβλημα του ίδιου του εκπαιδευτικού μας συστήματος και παράλληλα ως ξεκάθαρο σημάδι εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα εμφανίζεται να αντιμετωπίζει μοιρολατρικά την πλημμελή υλοποίηση της υποχρέωσής του απέναντι σε κάθε μαθητή και σε κάθε μαθήτρια να προσφέρει αυτά που το Σύνταγμα ορίζει στην βάση της καθολικής ισότητας. Φαίνεται να αποδέχεται πως φαινόμενα και καταστάσεις ανισοτήτων στην εκπαίδευση είναι ευκολότερο να «κρυφτούν κάτω από το χαλί», παρά να αντιμετωπιστούν με την εφαρμογή των απαραίτητων και ενδεδειγμένων εκπαιδευτικών παρεμβάσεων.

Η ανάληψη ειλικρινών πρωτοβουλιών εφαρμογής εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων κοινής συναίνεσης και ευρείας αποδοχής θα λειτουργήσουν αναζωογονητικά για την ελληνική εκπαίδευση, για τα παιδιά μας, για την ελληνική κοινωνία. Παράλληλα, η οργανωμένη και μεθοδική αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη, η οποία θα έχει δυναμική λειτουργία και θα υλοποιείται στην βάση των πραγματικών αναγκών της αγοράς εργασίας και των διεθνών εξελίξεων, θα δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες αναδιαμόρφωσης των επιλογών και των συνθηκών για τις πανεπιστημιακές σπουδές στην χώρα μας. Τότε δεν θα είναι απαραίτητη καμία ΕΒΕ, προκειμένου να αναλάβει τον ρόλο του «χαλιού», το οποίο θα προσφέρει την δυνατότητα να κρυφτούν από κάτω του τα κακώς κείμενα του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση

Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό

ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11

ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ

2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη

Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber