Νίκος Τσούλιας Πολύ συχνά παρατηρείται ένα εκπαιδευτικό / κοινωνικό / επαγγελματικό φαινόμενο που χρήζει της προσοχής μας, γιατί αφορά ουσιώδεις πλευρές της ζωής μας. Πρόκειται για τις σχέσεις εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας, σχέσεις που στις ημέρες μας παίρνουν έναν συγκεκριμένο προσανατολισμένο και μονομερή «χρωματισμό» με την κατηγορία ότι η εκπαίδευση δεν εξυπηρετεί τους νέους και τις νέες στην εύρεση εργασίας.
Και επειδή αυτή η κατηγορία είναι επινόηση και ιδεολογική κατασκευή με συγκεκριμένες πολιτικές και ιδεολογικές επιδιώξεις, οφείλουμε να συζητήσουμε το όλο θέμα με μια μικρή ανάλυση. Ιστορικά αν παρακολουθήσουμε τους προσανατολισμούς στην εγχώρια αγορά εργασίας, θα διαπιστώσουμε ότι οι νέοι τους παρακολουθούν με μια θαυμαστή πιστότητα, στοιχείο δηλωτικό των αλληλοεπιδράσεων εκπαίδευσης και επαγγελματικών τάσεων.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα. Όταν αναπτύχθηκε ο θεσμός του «Ολοήμερου σχολείου» στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και χρειάζονταν πολλοί δάσκαλοι – οι οποίοι σημειωτέον διορίζονταν άμα τη λήψει του πτυχίου τους -, οι βάσεις εισαγωγής των αντίστοιχων πανεπιστημιακών τμημάτων εκτοξεύθηκαν στη ύψη λόγω της αυξημένης ζήτησης. Όταν σταμάτησε η ανάπτυξη αυτού του θεσμού και αποκαταστάθηκε η ζήτηση των δασκάλων στα παλιά πλαίσια, τότε οι βαθμοί εισαγωγής ξαναέπεσαν και οι μαθητές «απέσυραν» το αυξημένο ενδιαφέρον τους. Κάτι ανάλογο συνέβη με τις Στρατιωτικές και τις Αστυνομικές σχολές, τις τελευταίες προ κρίσης σχολές που «υπόσχονταν» άμεσο διορισμό και εξασφαλισμένη εργασία.
Οι επιλογές των μαθητών πάντα επηρεάζονται από το τι συμβαίνει στην αγορά εργασίας. Βέβαια υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που λειτουργούν διαφορετικά. Έτσι, για παράδειγμα, η ζήτηση των Σχολών με «υψηλό κοινωνικό κύρος», κύρος που εκπηγάζει από κοινωνικά στερεότυπα αλλά και από την επαγγελματική και οικονομική δυναμική, η ζήτηση σχολών, όπως η Ιατρική, το Πολυτεχνείο και η Νομική, παραμένει πάντα υψηλή είτε για τους λόγους που προαναφέρθηκαν είτε για καινοφανείς λόγους όπως την επαγγελματική έξοδο προς άλλες ευρωπαϊκές χώρες ιδιαίτερα για την περίπτωση της Ιατρικής και του Πολυτεχνείου. Αν γίνει μια διεξοδική ανάλυση, μια επιστημονικά άρτια έρευνα, μπορούμε να δούμε ανάγλυφα τις επιρροές των επαγγελματικών δυνατοτήτων της αγοράς εργασίας σχεδόν σ’ όλο το φάσμα των επιλογών των μαθητών / μαθητριών όταν δηλώνουν τα Μηχανογραφικά Δελτία τους. Από πουθενά λοιπόν δεν προκύπτει ότι υπάρχει ασύμβατη πορεία μεταξύ εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας.
Υπάρχει όμως και μια άλλη όψη στη μελετώμενη κατηγορία εναντίον της εκπαίδευσης, ότι το περιεχόμενο της εκπαίδευσης δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες, στις γνώσεις και στις δεξιότητες που απαιτούνται από την αγορά εργασίας. Προφανώς αυτή η σημείωση αφορά με ξεχωριστό τρόπο το Λύκειο – Γενικό και Επαγγελματικό – όταν αφορά απόφοιτους αυτού του θεσμού και το Πανεπιστήμιο όταν αφορά τους πτυχιούχους. Εδώ πρέπει να σημειωθούν τα εξής. α) Το μεν περιεχόμενο της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθορίζεται ουσιαστικά με πολιτικό τρόπο από το Υπουργείο Παιδείας, το δε της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μάλλον «από κοινού» μεταξύ πανεπιστημιακής κοινότητας και Υπουργείου Παιδείας. β) Η διαμόρφωση αυτού του περιεχομένου λαμβάνει υπόψη προφανώς το γενικότερο ιστορικό, εθνικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο και όχι μόνο το οικονομικό πεδίο. γ) Υπάρχουν θεσμοί και λειτουργίες μέσα (π.χ. Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας και προφανώς το Κοινοβούλιο) μέσα από τα οποία μπορεί να γίνουν ευρείες συνθέσεις της ελληνικής πολιτείας για τους προσανατολισμούς και για το περιεχόμενο της εκπαίδευσης.
Αντί, λοιπόν, να συζητάμε μεθοδικά και οργανωμένα, συστηματικά και τεκμηριωμένα, τις ζωντανές και δυναμικές σχέσεις μεταξύ εκπαίδευσης αφενός και κοινωνίας και οικονομίας αφετέρου, επιδιδόμαστε σε βερμπαλισμούς που εξυπηρετούν άλλες επιδιώξεις. Αλλά οφείλουμε να αποτινάξουμε ευθύς εξ αρχής το σημείο κατηγορίας της αγοράς εργασίας προς την εκπαίδευση, ότι δηλαδή η εκπαίδευση ευθύνεται για την ανεργία των νέων. Στην περίπτωση της χώρας μας μάλιστα αυτή η κατηγορία παίρνει και όψεις καρικατούρας, αρκεί να σκεφτούμε το εξής απλό ερώτημα: Υπάρχει επαγγελματικός χώρος που προσφέρει θέσεις εργασίας στους νέους; Η οικονομία μας είναι αρκετά χρόνια επίσημα σε φάση «ύφεσης – κρίσης – πτώχευσης», ήταν και πριν από την κρίση σε ύφεση και θα είναι σε ύφεση ίσως και μια δεκαετία. Αυτό σημαίνει ότι για πάνω από είκοσι χρόνια η ελληνική οικονομία δεν έχει τροχιά ανάπτυξης, δεν έχει ουσιαστικές επενδύσεις, δεν προσφέρει θέσεις εργασίας. Το μόνο που προσφέρει είναι ένα «μαύρο κενό» στη ζωή των νέων. Έχουμε αναλογιστεί πόσες χαμένες γενιές νέων εκτρέφει το σημερινό μας κοινωνικο-οικονομικο – πολιτικό μας σύστημα;
Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε τις βασικές πολιτικές αναλύσεις, μην χάνουμε το δάσος κοιτάζοντας το δέντρο. Η ανεργία είναι συστατικό στοιχείο του καπιταλισμού. Η συσσώρευση χρήματος από το μεγάλο κεφάλαιο εξυπηρετεί ιδεολογικά και το στόχο της ανεργίας. Η απειλητική εικόνα της ανεργίας πρέπει να επικρέμεται πάνω από τα κεφάλια εργαζόμενων και ανέργων, πρέπει να δημιουργεί έναν διάχυτο και κραταιό φόβο περιστολής των δικαιωμάτων και των επιθυμιών στις συνειδήσεις των πολιτών και των νέων ακόμα και από τα πρώτα τους βήματα στα οποία αντιλαμβάνονται και ερμηνεύουν τον κόσμο.
Ας μην «κουνάει το δάκτυλο» η αγορά εργασίας στην εκπαίδευση αγωνιώντας δήθεν για την τύχη και για το μέλλον των νέων. Ας μην εκβιάζει τις εξελίξεις, τις εξελίξεις της κοινωνικής προόδου και της χειραφέτησης των πολιτών, γιατί οι λαοί ξέρουν να ερμηνεύουν την κοινωνία και την ιστορία και ξέρουν να αγωνίζονται. Κανένας νέος δεν θα δεχτεί ένα μαύρο μέλλον για τον κόσμο της εργασίας, δεν θα δεχτεί μια κοινωνία που δεν θα τον περιλαμβάνει δημιουργικά, που δεν θα δίνει στη ζωή του αυτή καθεαυτή νόημα και αξία.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
