Χρήστος Κάτσικας Στην ελληνική εκπαίδευση, ο όρος «πολυσχολική απασχόληση» έχει γίνει σχεδόν συνώνυμος με την εξάντληση. Χιλιάδες εκπαιδευτικοί, μόνιμοι και αναπληρωτές καλούνται να καλύψουν ώρες διδασκαλίας σε δύο, τρία, τέσσερα ακόμη και πέντε σχολεία την ίδια εβδομάδα — συχνά σε διαφορετικούς δήμους ή και περιφέρειες.
Η «πολυσχολική» απασχόληση δεν είναι νέο φαινόμενο στην ελληνική εκπαίδευση. Από τη δεκαετία του 1990, με την αύξηση των ειδικοτήτων και την έλλειψη οργανικών θέσεων, πολλοί εκπαιδευτικοί αναγκάστηκαν να διασπείρουν το ωράριό τους. Το πρόβλημα διογκώθηκε με την είσοδο των αναπληρωτών σε μαζική κλίμακα μετά το 2010.
Πίσω από αυτόν τον κατακερματισμό ωρών και χώρων, όμως, κρύβεται μια σειρά από δυσκολίες που πλήττουν όχι μόνο τους ίδιους, αλλά και την ποιότητα της εκπαίδευσης.
Η μετακίνηση: ένας «κρυφός» χρόνος εργασίας
Οι μετακινήσεις μεταξύ σχολείων είναι συνήθως ανελαστικές, χωρίς πρόβλεψη για αποζημίωση ή επαρκή χρόνο μετάβασης. Ένας εκπαιδευτικός μπορεί να διδάσκει την πρώτη ώρα σε δημοτικό σχολείο στον Ταύρο και την δεεύτερη ώρα σε άλλο σχολείο στο Παγκράτι — με το Google Maps να προβλέπει 40 λεπτά μετακίνησης, αλλά το ωρολόγιο πρόγραμμα να δίνει μόλις 10.
Σύμφωνα με στοιχεία το 2024 πάνω από 40.000 εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης υπηρετούσαν σε περισσότερα του ενός σχολεία.
Η σταθερή παρουσία του εκπαιδευτικού σε ένα σχολείο είναι κρίσιμη για τη διαμόρφωση σχέσεων εμπιστοσύνης με τους μαθητές. Όταν ο δάσκαλος ή ο καθηγητής εμφανίζεται μόνο δύο φορές την εβδομάδα ή αλλάζει τάξη και πλαίσιο καθημερινά, η συνέχεια στη μαθησιακή διαδικασία διαρρηγνύεται.
«Νιώθω σαν επισκέπτης στα περισσότερα σχολεία που υπηρετώ», αναφέρει δασκάλα ειδικότητας που εργάζεται σε τρία διαφορετικά σχολεία της Ανατολικής Αττικής.
Οι «εκπαιδευτικοί–τιραμόλα»... του ψηφιακού σχολείου!
Και για του λόγου το αληθές διαβάστε παρακάτω την περιπέτεια-εβδομαδιαίο γολγοθά κάποιων εκπαιδευτικών (τα στοιχεία είναι ενδεικτικά και σταχυολογημένα τα τελευταία χρόνια):
• Εκπαιδευτικός (1) του 6ου ΓΕΛ Λάρισας: πρώτη και δεύτερη ώρα μάθημα στην Γ΄ Λυκείου σε αίθουσες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (πρώην ΤΕΙ). Τρίτη και τέταρτη ώρα (μετά από πεντάλεπτο διάλλειμα!!), σχεδόν πετώντας, στο Γυμναστήριο του 6ου Γυμνασίου μάθημα στην Β΄ Λυκείου! Πέμπτη ώρα επιστροφή στις αίθουσες του Πανεπιστημίου! Οι εφημερεύοντες εκπαιδευτικοί που είχαν μάθημα τις προηγούμενες ώρες την περιμένουν, διότι δεν μπορούν να αποχωρήσουν και να πάνε για μάθημα στο 3ο ΓΕΛ που, και αυτούς, τους περιμένουν οι μαθητές της Α΄ Λυκείου!
• Εκπαιδευτικός (2) του 6ου ΓΕΛ Λάρισας (τοποθετημένος σε τρία σχολεία για συμπλήρωση του υποχρεωτικού του ωραρίου): δύο πρώτες ώρες σε Γυμνάσιο της πόλης, τέταρτη ώρα σε αίθουσα του 6ου Γυμνασίου, πέμπτη ώρα σε αίθουσα του 3ου ΓΕΛ και έκτη ώρα επιστροφή στο 6ο Γυμνάσιο! Την επόμενη μέρα εμπλέκεται στο πρόγραμμα και το τρίτο σχολείο τοποθέτησης.
• Εκπαιδευτικός (3) του 6ου ΓΕΛ Λάρισας (με οργανική θέση στο 6ο ΓΕΛ, χωρίς αυτοκίνητο) παρακαλεί και υποχρεώνεται σε συναδέλφους (εφόσον έχουν το χρονικό περιθώριο) να τη μεταφέρουν στα τρία σημεία για μάθημα ή να πληρώνει από την τσέπη της ταξί (!),καθώς, όπως γίνεται αντιληπτό, η αστική συγκοινωνία δεν είναι δυνατόν να την εξυπηρετήσει.
Το πού και με ποιες συνθήκες γίνεται το μάθημα; Στο αμφιθέατρο του 6ου ΓΕΛ (με ζέστη και χώρος μη αεριζόμενος και μη φωτιζόμενος -κρυφό σχολειό), στους διαδρόμους του αμφιθεάτρου (!), στο Γυμναστήριο του 6ου Γυμνασίου (!), σε χώρους του 3ου ΓΕΛ και του, όπως προείπαμε, Πανεπιστημίου, όπου η εφημερία είναι σχεδόν αδύνατη και η ασφάλεια των μαθητών υπό αμφισβήτηση.
Μαθητές και εκπαιδευτικοί έχουν εξαντληθεί, έχουν χάσει την υπομονή τους. Η καθημερινότητα των εκπαιδευτικών είναι μία κόλαση. Τρέχουν πανικόβλητοι να προλάβουν από το ένα σχολείο στο άλλο. Πόσο φιλότιμο να έχουν και πόσο να αντέξουν;
(Τις περιπέτειες των εκπαιδευτικών του ΓΕΛ Λάρισας τις διαβάσαμε πριν από κάμποσο καιρό σε μια ανακοίνωση της ΔΑΚΕ Καθηγητών του Ν. Λάρισας, η οποία την αφιερώνει στο δήμαρχο Λαρισαίων και στους συνεργάτες του, που όπως λέει, «με περίσσεια ανευθυνότητα δεν φρόντισαν το σχολείο να είναι στην ώρα του έτοιμο, ως όφειλαν». Σωστό και αυτό αλλά ας μην ξεχνάμε και την κυρίαρχη εκπαιδευτική πολιτική που χρόνια τώρα έχει χιλιάδες εκπαιδευτικούς στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση να στριφογυρίζουν σε 2, 3, 4 και 5 σχολεία).
Γραφειοκρατία στον κύβο
Τα πολλαπλά σχολεία σημαίνουν και πολλαπλές διοικητικές υποχρεώσεις. Διαφορετικοί διευθυντές, διαφορετικά προγράμματα, διαφορετικά καθήκοντα. Οι εκπαιδευτικοί συχνά καλούνται να συμμετέχουν σε συνεδριάσεις συλλόγου διδασκόντων ή σε προγραμματισμούς δράσεων που επικαλύπτονται χρονικά — μια πρακτική αδυναμία που γεννά εντάσεις και ενοχές.
Επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία
Η συνεχής πίεση, η έλλειψη σταθερότητας και το αίσθημα κατακερματισμού οδηγούν σε ψυχική κόπωση (burnout). Οι εκπαιδευτικοί αναφέρουν αυξημένα επίπεδα άγχους, αίσθηση «διαρκούς τρεξίματος» και μειωμένη δυνατότητα προσωπικής ζωής ή επιμόρφωσης.
Σε έρευνα του ΕΚΠΑ (2022) το 68% των αναπληρωτών εκπαιδευτικών που υπηρετούν σε πολλαπλά σχολεία ανέφεραν «μέτρια έως σοβαρή» ψυχική εξάντληση.
Η εκπαίδευση απαιτεί σταθερότητα, συνέχεια και ουσιαστική επαφή. Όσο οι εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζονται ως «λύσεις ανάγκης» και όχι ως παιδαγωγοί με δικαιώματα και ρόλο, οι συνέπειες θα επιβαρύνουν και τους μαθητές.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ τον Ιούνιο: Ανακοινώθηκε ΕΠΙΣΗΜΑ η ύλη!
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 6/04
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
