Νίκος Τσούλιας Έχει μεγάλη σημασία και για τον άνθρωπο και για τον πολιτισμό μας να γνωρίζουμε ποια είναι η καταγωγή μας, η καταγωγή του ανθρώπινου είδους. Και δεν αρκεί απλά και μόνο να την γνωρίζουμε αλλά να την έχουμε πλήρως συνειδητοποιήσει και να αποτελεί μια καθολικότητα γι’ όλους τους ανθρώπους.
Αυτή η βαθιά επίγνωση και η πλήρης συνειδητοποίηση περί των απαρχών του είδους μας δεν αφορά το παρελθόν˙ αφορά κυρίως το παρόν και το μέλλον μας. Οι σχεδιασμοί για την προοπτική όλων των πολιτισμών, οι φαντασιώσεις και οι ονειροπολήσεις των ανθρώπων, το περιεχόμενο της ηθικής και της αισθητικής, το ίδιο το νόημα της ζωής και ο σκοπός του ανθρώπου επηρεάζονται και καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από τη διαδρομή που μας διαμόρφωσε ως βιολογικό είδος – γιατί τη δημιουργία μας ως κοινωνικό ον τη γνωρίσαμε και τη συνειδητοποιήσαμε διαμορφώνοντάς της και κατακτώντας την.
Ποια είναι η σημερινή περί του θέματός μας εικόνα; Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η ανθρωπότητα είναι βαθιά διχοτομημένη. Άλλοι πιστεύουν σε μια θρησκευτική εκδοχή περί δημιουργίας μας από μια υπερφυσική δύναμη και δεν αφήνουν κανένα περιθώριο στον ορθολογισμό τους να αφήσει ούτε καν κάποιους απλούς και προφανείς προβληματισμούς και άλλοι υιοθετούν την απόλυτα τεκμηριωμένη επιστημονική εκδοχή περί της Εξελικτικής Θεωρίας. Προφανώς δεν μπορούν να ισχύουν και οι δύο εκδοχές, όσο και αν κάποιοι καλοθελητές που προέρχονται από τη θρησκευτική εκδοχή επιχειρούν να παντρέψουν την «εξελικτική πορεία» με το «δημιουργισμό», γιατί βλέπουν ότι όσες φορές στο παρελθόν η εκκλησία αντιπαρατέθηκε με την επιστήμη έχασε ολοκληρωτικά τη μάχη αλλά και γιατί διαπιστώνουν ότι οι θρησκείες με βάση τα δόγματά τους προάγουν τη βαρβαρότητα ενώ η επιστήμη την πρόοδο – και η ιστορία παλιότερη και νεότερη είναι απόλυτα πειστική ως προς αυτό.
Μπορεί κάποιος να θέσει το εξής ερώτημα. Αφού η μια από τις δύο εκδοχές ισχύει – και είναι αυτή που συμβαδίζει με την πραγματικότητα του ορθολογισμού και της επιστήμης και όχι με την επινόηση των θρησκευτικών ρευμάτων -, γιατί να χρειάζεται να έχουμε μια ενιαία αντίληψη; Κι όμως δεν αρκεί να γνωρίζει ένα μέρος της ανθρωπότητας την ιστορικότητα της καταγωγής μας. Αν ένα άλλο μέρος της ανθρωπότητας επινοεί και κατασκευάζει μια άλλη θεωρητική εκδοχή, επηρεάζει την πορεία του πολιτισμού και την ίδια την εξέλιξη του ανθρώπου.
Γιατί ο άνθρωπος δεν ζει και δεν πορεύεται μόνο με τη φυσική πραγματικότητα που τον δημιούργησε και με την κοινωνική πραγματικότητα που τη δημιούργησε και τον δημιούργησε αλλά και με όλο το φαντασιακό στερέωμα που διαμορφώνει στο στοχασμό του και στις πνευματικές αναζητήσεις του. Ούτως ή άλλως και η ίδια η γνώση είναι μια κοινωνική κατασκευή – που είναι σαφώς ορθολογική και προπάντων δύναμη προόδου και διαρκούς εξέλιξής μας – και ως κοινωνική κατασκευή έχει άλλη δυναμική αν είναι απλώς η κρατούσα εκδοχή ή η καθολική εκδοχή.
Σ’ αυτό το σημείο εγείρονται και άλλα προβλήματα. Πρέπει να χαρακτηρίζεται από καθολικότητα η οποιαδήποτε επιστημονική θεωρία και μάλιστα όχι απλώς και μόνο εντός του σύμπαντος του ορθολογισμού αλλά και στο παράλληλο σύμπαν του ανορθολογισμού; Όταν ο Γαλιλαίος επέμενε ότι η Γη κινείται αλλά η Καθολική εκκλησία είχε αντίθετη άποψη (και όχι μόνο αυτό αλλά και προσπαθούσε να την επιβάλλει με σκαιό τρόπο), είχε καμιά σημασία που δεν υπήρχε καθολικότητα για αυτό το φυσικό γεγονός – έπαψε η Γη να κινείται; Και έτι περαιτέρω, όταν ο Πάπας αναθεώρησε την άποψη του Βατικανού για την περιστροφή της Γης το 1992 μετά από αιώνες παραδεχόμενος ότι έκαναν λάθος, τι άλλαξε στις αντιλήψεις των ανθρώπων, δεν υπήρχε και πριν η απόλυτα πλειοψηφική βεβαιότητα της επιστημονικής εκδοχής;
Ωστόσο για να πάμε και από άλλη οπτική γωνία, το ζήτημα της καταγωγής μας είναι κεντρικό ζήτημα στο πιο επίμαχο «πεδίο τριβών» ορθολογισμού και θρησκειών και δεν έχει την «μερικότητα» της κίνησης της Γης. Γιατί αν όλοι οι άνθρωποι αποδεχτούν την Εξελικτική Θεωρία, τότε οι θρησκείες ή θα μείνουν χωρίς αναφορά ή θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουν το όλο σχήμα της πνευματικότητάς τους. Ένα σημείο όμως έχει ιδιαίτερη σημασία. Η επιστήμη βασίζεται στην ελευθερία του πνεύματος, στην ελευθερία της βούλησης και της διαρκούς αναζήτησης του ανθρώπου. Δεν επιβάλλει ποτέ την άποψή της και δεν φοβίζει κανέναν άνθρωπο με υπόστρωμα τις μεταφυσικές αγωνίες του. Αυτή είναι η καταστατική της πράξη αλλά και η δύναμή της. Γι’ αυτό πιστεύω ότι το μέλλον είναι δικό της.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
