Νίκος Τσούλιας Μικροί, μεγάλοι όλη την ημέρα έξω από το σπίτι, στις δουλειές στα χωράφια και στα ζώα, αν οι μικροί δεν είναι στο σχολείο. Μόνο στις μεγάλες μπόρες τους βλέπει το σπίτι πριν το βράδυ.
Σε αυτό το σκληρό, χειμωνιάτικο σκηνικό η προσδοκία για το πότε θα γυρίσουμε στο σπίτι ήταν πάντα μέσα στο μυαλό μας. Βιαζόμαστε ποιο απ’ τα παιδιά θα πάει πρώτο, για να πιάσει την καλύτερη θέση κοντά στο τζάκι και δίπλα από τη λάμπα ή το λυχνάρι, καρφωμένο στις χωμάτινες πλίθες της μικρής χαμοκέλας, για να μπορεί να βλέπει καλύτερα στο γράψιμο και στο διάβασμα, με βιβλίο και τετράδιο στα γόνατα, και βέβαια μέσα στη φασαρία…
Άγριος χειμώνας και «κάνει κρύο παγωνιά». Και έτσι «έπεφταν» όλοι πολύ κοντά στη φωτιά, γύρω-γύρω, για να φύγει λίγο το κρύο της ημέρας, για να στεγνώσουν τα ρούχα, για να ξεπαγώσουν κάπως τα πόδια. Αλλά, όπως και να κάνεις, οκτώ άτομα δεν χωράνε στην πρώτη γραμμή μπροστά στη φωτιά.
Το τζάκι; Ξεχωριστή μαγεία. Δεν ήταν μόνο η ζέστη. Ήταν η γοητεία της φλόγας. Μπορούσες να χαζεύεις, να σκέπτεσαι, να ονειρεύεσαι… Τι ομορφιά να παρατηρείς της φλόγας τις περίεργες γλώσσες, τις ξαφνικές εκλάμψεις της, τους ήχους από το τριζοβόλιασμά της και άμα τη βλέπεις να πάει να …λιγοψυχίσει, να την ενθαρρύνεις πότε με τα λιανά και πότε με τα χοντρά ξύλα. Και δεν θέλαμε, εμείς τα παιδιά, να είναι κατσαρόλα επάνω στην πυροστιά, για να μπορούμε να απολαμβάνουμε της φωτιάς τις εικόνες, για να παίρνουμε όλη τη ζεστασιά της, όχι μόνο με το σώμα μας αλλά και με το βλέμμα μας.
Εκεί θα γίνεται του ψωμιού το καψάλισμα σε φέτες μεγάλες, καρφωμένος στο πιρούνι, τι σημασία αν έχουν και λίγη στάχτη. Έτσι όμως η φωτιά «ανασταίνει» τη νοστιμιά του ψωμιού, εκεί θα ψήνουμε σαλιγκάρια, παρακολουθώντας το τσίριγμά τους ή αυγά ή κυδώνια. Εκεί και το φαγητό, στον σοφρά τα πιάτα ή στο παραγώνι.
Η σκηνή στο αναμμένο τζάκι, το μάζεμα στην εστία είναι εικόνα αρχέτυπη. Το μακρύ νήμα της βαστάει από τότε που οι άνθρωποι έφτιαξαν τα πρώτα καλύβια τους, που άρχισαν να ριζώνουν σε κάποιο τόπο και να τον μετασχηματίζουν. Και δεν είναι μόνο ότι άλλαξαν τη διατροφική τους πρακτική, αλλά κυρίως ότι η συγκέντρωσή τους ενδυνάμωνε τους δεσμούς τους και στις σχέσεις τους.
Εκεί οι αγροτικές οικογένειες των παλιότερων δεκαετιών θα συζητάνε τα μικρά και μεγάλα προβλήματα, θα μιλάνε για την αυριανή μέρα, για το πως πηγαίνουν τα παιδιά στο σχολείο, για το τι γίνεται με τις καλλιέργειες και με τα ζώα. Εκεί ο πατέρας θα πει τα νέα του χωριού και της χώρας που θα έχει ακούσει είτε από το καφενείο είτε από το ραδιόφωνο.
Είναι στιγμές εκπληκτικές, να ακούς που έξω λυσσομανάει ο αέρας, που η βροχή παίζει με τους δικούς της ήχους είτε στα κεραμίδια είτε στους διπλανούς τσίγκους του φουρναριού, που τα αστραπόβροντα διαδέχονται το ένα το άλλο και να νιώθεις την προστασία του σπιτιού και την μάζωξη της οικογένειας – τότε δεν υπήρχαν άλλα δωμάτια για να σκορπάνε τα παιδιά…
Και ήταν τότε που τα Αναγνωστικά ανταποκρίνονταν τόσο πιστά στων αγροτών τον τρόπο ζωής – τότε οι περισσότεροι Έλληνες ήταν αγρότες, κατοικούσαν σε μικρά χωριά. Τόσο διαφορετική ζωή, τόσο μακρινή η ζωή. Μπορεί τώρα να την νοσταλγείς, μα ήταν ζωή δύσκολη, φτωχική, με στερήσεις. Αλλά ο χρόνος κάνοντάς μας τον φίλο, που μας φορτώνει το βαρύ φορτίο του, βαστάει με το πέρασμά του και ζωντανεύει τις μνήμες των όμορφων εικόνων και έτσι η ζωή είναι τόσο γλυκιά…
Ο χειμώνας τότε βιωνόταν στην ψυχή και στο σώμα. Και η τόσο εμβληματική φράση του Αναγνωστικού «κάνει κρύο παγωνιά, θέλω τζάκι και φωτιά…» είχε γίνει μια συμβολική μα και τόσο συνηθισμένη έκφραση που τη λέγαμε τρέχοντας προς το σπίτι, για να δείξουμε τη μεγάλη μας θέληση να βρεθούμε στο τζάκι μπροστά, να γευθούμε της φωτιάς τη ζεστασιά και την ομορφιά…
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 3/02
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
