«Η ενίσχυση των Πρότυπων και Πειραματικών σχολείων ήταν βασική προεκλογική μας δέσμευση. Από την επόμενη σχολική χρονιά, τα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία σε όλη την Ελλάδα θα φτάσουν τα 112 από 62, δίνοντας περισσότερες ευκαιρίες σε περισσότερα παιδιά σε όλη την επικράτεια» Κ. Μητσοτάκης, πρωθυπουργός.
Η αλήθεια για τα Πρότυπα και Πειραματικά «κέντρα αριστείας»
Με τον αντιεκπαιδευτικό νόμο 4692/2020 και το ΦΕΚ 776/26-2-2021 με θέμα «Χαρακτηρισμός δημόσιων σχολικών μονάδων ως Πρότυπων ή Πειραματικών Σχολείων» υλοποιείται η δημιουργία μιας ξεχωριστής ελίτ Πειραματικών σχολείων (Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ) και Πρότυπων (Δευτεροβάθμια) ως σχολεία «αρίστων». Τα πρότυπα σχολεία λειτουργώντας ως «κέντρα αριστείας» που εμπράκτως προσελκύουν μαθητές από τα μεσαία και ανώτερα οικονομικά κοινωνικά στρώματα, αποκομμένα από τη δημόσια εκπαίδευση, συμβολίζουν τον ταξικό χαρακτήρα του εκπαιδευτικού συστήματος. Είναι ενταγμένα στις κατευθύνσεις της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του ΟΟΣΑ και του ΔΝΤ για διαφοροποιημένα σχολεία, για σχολεία «αρίστων». Τα πρότυπα-πειραματικά, αποκομμένα από το εκπαιδευτικό σύστημα (όλα ρυθμίζονται από τη Διοικούσα Επιτροπή Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων ΔΕΠΠΣ, που διορίζει ο Υπουργός ) λειτουργούν ως πολιορκητικός κριός για γενίκευση της αξιολόγησης και της ανταγωνιστικής λειτουργίας των σχολείων νομιμοποιώντας και εντείνοντας την κοινωνική ανισότητα στην εκπαίδευση.
Οι θιασώτες της ανισότητας και του εκπαιδευτικού ρατσισμού προβάλλουν την ιδέα της «αριστείας» ως αυτονόητη. Η αντίληψη της φυσικής επιλογής των ισχυρών, των «αρίστων» που κυριαρχούν εξαφανίζοντας τους αδύνατους είναι το θεωρητικό υπόβαθρο του Ναζισμού που ματοκύλισε και συνεχίζει να ματοκυλά την ανθρωπότητα. Σε αυτό το πλαίσιο το κράτος σκοπό έχει να προστατέψει αυτή τη φυσική πραγματικότητα προκειμένου μέσω του αγώνα για επιβίωση και επιβολή να κυριαρχήσουν οι «άριστοι», οι ισχυροί και η κοινωνία να εξαγνιστεί από τους αδύνατους που την υπονομεύουν.
Αἰὲν ἀριστεύειν καὶ ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων (Όμηρος, Ιλιάδα)
Στην ομηρική κοινωνία οι ευγενείς λέγονταν ”άριστοι”. Ο λαός δηλωνόταν με τους όρους ”λαός”, ”δήμος”, ”πληθύς”, ”πολλοί”. Οι ευγενείς ήταν οι κατεξοχήν πολεμιστές, που διέθεταν αρετή. Η ακριβής αρχική σημασία της λέξης αρετή ήταν: ικανότητα πρόκλησης αρής, ολέθρου (φόνου και καταστροφής). Επειδή όμως η αρή είναι η προϋπόθεση της επιβίωσης, της νίκης στις αγροτικές κοινωνίες, η ικανότητα της πρόκλησης αρής, η αρετή, κατέληξε να δηλώνει την ίδια την ικανότητα, την υπεροχή, την δεξιότητα και ο άριστος τον ικανότερο, τον καλλίτερο.
Στους φεουδαρχικούς καιρούς ήταν εύκολο να διακρίνει κανείς τους λίγους από τους πολλούς. Οι άνθρωποι γεννιόντουσαν βαρόνοι, μαρκήσιοι και κόμητες ή γεννιόντουσαν δουλοπάροικοι, και πέθαιναν έτσι ακριβώς, όπως είχαν γεννηθεί, αριστοκράτες ή του λαού. Η κυρίαρχη ιδεολογία της φεουδαρχικής κοινωνίας αναπαυόταν στη βεβαιότητα πως η θεία Πρόνοια φρόντισε να μοιράσει διαφορετικά ταλέντα στον άνθρωπο κατά τον ίδιο τρόπο που μοίρασε τα διάφορα δέντρα στη φύση, με τέτοιο τρόπο που κάθε ταλέντο "θεϊκό χάρισμα", όπως κάθε δέντρο, έχει τις ιδιότητές του και βέβαια τα αποτελέσματα που απορρέουν απ' αυτά. Πάνω σ' αυτή την αυθαίρετη θεωρία του "θεϊκού χαρίσματος" που έπαιρνε τη μορφή των "εξαιρετικών" ατόμων, οι κυρίαρχοι του φεουδαλισμού αναγνώριζαν στον εαυτό τους, το δικαίωμα να κατέχουν τα πρωτεία στην κοινωνία καθώς και το δικαίωμα να μεταβιβάζουν κληρονομικά τα προνόμιά τους.
Οι φιλελεύθεροι των προηγούμενων εποχών και οι νεοφιλελεύθεροι της εποχής μας πάντα ήθελαν μια εκπαίδευση για «λίγους και εκλεκτούς». Ένα σχολείο που αποκλείει τους «κοινωνικά αδύνατους». Και σήμερα κραδαίνουν την «αριστεία», υπονοώντας ότι αυτοί οι ίδιοι είναι οι «άριστοι» και οι άλλοι, μηδαμινοί και ασήμαντοι. Η «ενίσχυση» προτύπων – πειραματικών σχολείων αποτελεί μια ακόμη «συνεισφορά» της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας στην υλοποίηση της κυβερνητικής πολιτικής της Ν.Δ. για τον διαχωρισμό των σχολείων και τη δημιουργία σχολικών μονάδων ελίτ για τα παιδιά της τάξης της.
Παρά τη δηλωθείσα από το ΥΠΑΙΘ μεταξύ τους διάκριση η οποία έγκειται στο ότι τα μεν Πρότυπα είναι σχολικές μονάδες της δευτεροβάθμιας δημόσιας εκπαίδευσης, οι οποίες «στοχεύουν στην καλλιέργεια και τη διάχυση της ιδέας και των πρακτικών της αριστείας στο εκπαιδευτικό σύστημα», τα δε Πειραματικά Σχολεία είναι σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας δημόσιας εκπαίδευσης, οι οποίες «στοχεύουν στην υποστήριξη του πειραματισμού και της πιλοτικής εφαρμογής εκπαιδευτικών καινοτομιών στο εκπαιδευτικό σύστημα, σε τυχαίο δείγμα του μαθητικού πληθυσμού» η νομοθεσία που ορίζει τη συγκρότηση και τη λειτουργία τους είναι κοινή και επί της ουσίας τα ταυτίζει.
Η Αριστεία και η σχολική επίδοση δεν είναι ατομική υπόθεση…
Βέβαια, σήμερα έχει αποδειχθεί από δεκάδες μελέτες ότι οι δοκιμασίες (test) νοημοσύνης δεν είναι καθόλου "ουδέτερες" κοινωνικά και πως η "καθαρή" ευφυΐα δεν είναι ποσότητα μετρήσιμη. Οι δοκιμασίες (test) δεν έχουν ακρίβεια, ούτε αντικειμενικότητα, δεν έχουν επιστημονική αξία σαν εργαλεία μέτρησης της νοητικής ικανότητας και σαφώς οι διαφορές που πιστοποιούν είναι κοινωνικές διαφορές, όπως και τα κριτήρια - στα οποία στηρίζονται και με τα οποία διαφοροποιούν τα άτομα - είναι κοινωνικά. Oι δοκιμασίες νοημοσύνης αποδεικνύουν συστηματικά ότι οι φτωχοί είναι κουτοί και οι πλούσιοι έξυπνοι. Από αυτό, βέβαια, θα μπορούσε να βγει ένα συμπέρασμα - μεταξύ σοβαρού και αστείου - που θα υποστήριζε, πως η φύση μοιράζει στα άτομα την ευφυΐα με κριτήρια ταξικά, εθνικά ή φυλετικά.
Δεκάδες έρευνες και μελέτες έχουν δείξει ότι η σχολική επίδοση είναι συνάρτηση της κοινωνικής προέλευσης των μαθητών. Η κοινωνική ανισότητα διευθύνει τη σχολική. Επομένως, η σχολική επιτυχία ή η αποτυχία δε γίνεται κατανοητή παρά μόνον εάν τη θεωρήσουμε ως ένα φαινόμενο κοινωνικά προσδιορισμένο. Η μοναδική θέση την οποία προωθούν οι θερμοί θιασώτες των προτύπων είναι αυτή της «αριστείας». Σχολεία βαθιά ταξικά προεγκριμένα με δυνατότητα πρόσβασης προσανατολισμένου μαθητικού δυναμικού που συνδέεται στο εσωτερικό του με ένα ισχυρό και αδιαίρετο κρίκο: την ταξική καταγωγή, την τάξη που ανήκει και όχι τη γνώση που ανήκει σε όλους τους μαθητές/τριες. Παράλληλα η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΙΘ ξεδιπλώνει μια υπόγεια στρατηγική ενάντια στο δυναμικό μέτωπο των εκπαιδευτικών. Επιχειρεί να περάσει από την “πίσω πόρτα” την αξιολόγηση, την ιδιωτικοποίηση και την κατηγοριοποίηση σχολείων, μαθητών και εκπαιδευτικών που μαζικά απέρριψε το 90% περίπου των εκπαιδευτικών ενώ εντάσσεται στον συνολικό αντιεκπαιδευτικό σχεδιασμό της κυβέρνησης.
Τέλος, για τα σχολεία αυτά θεσμοθετείται η προσέλκυση χορηγών (άρθρο 23), η συμμετοχή του δήμου, του συλλόγου γονέων, συλλόγων αποφοίτων, αλλά και εξωσχολικών «προσωπικοτήτων» μέσω του Συμβούλιου στήριξης του σχολείου (Άρθρο 22). Αυτό αποφασίζει για θέματα που σχετίζονται με την προσφορά του σχολείου στην τοπική κοινωνία, μεριμνά για θέματα που σχετίζονται με την υλικοτεχνική υποδομή και τους οικονομικούς πόρους του σχολείου, καθώς και με την αξιοποίηση και διάθεση των οικονομικών πόρων της σχολικής μονάδας, πέραν όσων διαχειρίζεται η αρμόδια Σχολική Επιτροπή.
Για ποιο σχολείο;
Δεν είναι ανάγκη να είναι κανείς μαρξιστής ή επαναστάτης για να απορρίψει όλες αυτές τις ρατσιστικές αντιλήψεις περί «αριστείας» , «καλών» και «κακών» μαθητών που πλασάρουν οι κάθε λογής συντηρητικοί. Από τον διαφωτισμό και τον αστικό ανθρωπισμό διδασκόμαστε ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι.
Από τη πλευρά του κόσμου της εργασίας χρειάζεται να διαμορφωθεί ένα ευρύ μορφωτικό κίνημα παιδείας με μια εκπαιδευτική διακήρυξη για τα δικαιώματα και τις μορφωτικές ανάγκες της νέας γενιάς προβάλλοντας το στρατηγικό αίτημα «μόρφωση και δουλειά για όλους» . Για ένα σχολείο ενιαίο δωδεκάχρονο δημόσιο δωρεάν που θα χωράει όλα τα παιδιά χωρίς φραγμούς και διακρίσεις και θα μορφώνει ολόπλευρα. Πραγματικά δημόσιο και δωρεάν που να ανταποκρίνεται στην ανάγκη του ανθρώπου να ανακαλύπτει τους νόμους κίνησης της φύσης και της κοινωνίας, να τους χρησιμοποιεί για να καλυτερέψει την ανθρώπινη ζωή, που να δημιουργεί δημοκρατικά ελεύθερες προσωπικότητες, ανθρώπους που να μαθαίνουν να συνεργάζονται, να σέβονται τη διαφορετικότητα και να δουλεύουν συλλογικά για την προσωπική, αλλά και κοινωνική απελευθέρωση και ευτυχία.
* Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος, μέλος της ΣΕ του περιοδικού «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» του Εκπαιδευτικού Ομίλου
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
