Alfavita Newsroom Μια θεατρική παράσταση που προοριζόταν να είναι γιορτή δημιουργίας και μαθητικής έκφρασης εξελίχθηκε σε σκηνικό αστυνομικής παρέμβασης, προκαλώντας κύμα αντιδράσεων και ερωτημάτων για την ελευθερία της τέχνης και την ανοχή στη διαφορετική άποψη.
Συγκεκριμένα, οπλισμένοι αστυνομικοί εμφανίστηκαν στην αίθουσα «Μελίνα Μερκούρη» στην Ιεράπετρα κατά τη διάρκεια παράστασης μαθητών του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου, η οποία ανέβασε το έργο "Ο Εχθρός της Τάξης" του Βρετανού συγγραφέα Νάιτζελ Γουίλιαμς. Η επέμβαση έγινε ύστερα από ανώνυμη καταγγελία για... «αντεθνικό περιεχόμενο», εν μέσω του 1ου Πανελλήνιου Μαθητικού Φεστιβάλ Θεάτρου Ιεράπετρας (7–11 Απριλίου 2025).
Οι αστυνομικοί προχώρησαν στη συλλογή στοιχείων των υπεύθυνων καθηγητών, ενώ λίγο αργότερα τα βίντεο της παράστασης αποσύρθηκαν από την επίσημη διαδικτυακή πλατφόρμα του φεστιβάλ.
Ηχηρή απάντηση από την ΕΛΜΕ Λασιθίου – «Ύβρις για τη δημοκρατία η παρουσία οπλισμένων αστυνομικών»
Με σκληρή γλώσσα απάντησε η ΕΛΜΕ Λασιθίου, καταγγέλλοντας το περιστατικό ως ακραία μορφή λογοκρισίας και σκοταδισμού:
«Θα ήταν γελοίο, εάν δεν ήταν τόσο σοβαρό και επικίνδυνο. Η θέα οπλισμένων αστυνομικών οργάνων σε χώρο μαθητικής τέχνης αποτελεί ύβρις για τη δημοκρατία», τονίζει χαρακτηριστικά.
Η ΕΛΜΕ εκφράζει την απερίφραστη στήριξή της στους εκπαιδευτικούς και μαθητές που συμμετείχαν, σημειώνοντας ότι η Τέχνη είναι αδιαπραγμάτευτο μέσο ελεύθερης έκφρασης και όχι πεδίο αστυνομικών ερευνών.
Το έργο «Ο Εχθρός της Τάξης» και η ειρωνική επανανοηματοδότηση του τίτλου
Το έργο που μπήκε στο στόχαστρο είναι μια σατιρική κοινωνική κωμωδία, γραμμένη τη δεκαετία του '80, που πραγματεύεται τις σχέσεις εξουσίας και τη δυναμική της ομάδας σε ένα σχολικό περιβάλλον. Ο τίτλος του –«Ο Εχθρός της Τάξης»– αποκτά τραγικά επίκαιρη διάσταση μετά τα γεγονότα.
Η επιτροπή του φεστιβάλ, παρά την απόσυρση του βίντεο, τίμησε την παράσταση με έπαινο για την ελεύθερη έκφραση, στέλνοντας μήνυμα στήριξης στη μαθητική δημιουργικότητα.
Από την Πινακοθήκη στην Ιεράπετρα – Ένα ανησυχητικό μοτίβο παρεμβάσεων
Η εν λόγω επέμβαση δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό. Πριν λίγες εβδομάδες, η κοινή γνώμη είχε συγκλονιστεί από την εισβολή βουλευτή του κόμματος ΝΙΚΗ στην Εθνική Πινακοθήκη, ο οποίος απαίτησε –και πέτυχε– την αποκαθήλωση έργων με «ακατάλληλο» περιεχόμενο.
Παράλληλα, παραστάσεις όπως του Χριστόφορου Ζαραλίκου έχουν δεχτεί πιέσεις και παρεμβάσεις, αναδεικνύοντας μια τάση επιστροφής στον «πολιτισμικό συντηρητισμό» και την προληπτική λογοκρισία.
Πώς πρέπει να απαντήσει η Παιδεία και ο Πολιτισμός
Το περιστατικό στην Ιεράπετρα είναι καμπανάκι για την εκπαιδευτική κοινότητα, τους πολιτικούς και τους πολίτες. Δεν πρόκειται μόνο για μια θεατρική πράξη – αλλά για μια πράξη πολιτικής σημασίας. Όταν η μαθητική δημιουργία ενοχοποιείται, ανοίγει η πόρτα στον φόβο, την αυτολογοκρισία και την κοινωνική σιγή.
Η Παιδεία οφείλει να θωρακίσει τον δημόσιο χώρο έκφρασης των νέων, και ο Πολιτισμός να αντισταθεί στην επαναφορά «σκοτεινών εποχών».
Ποιος είναι ο πραγματικός «εχθρός της τάξης»;
Είναι δυνατόν η Τέχνη να φοβίζει περισσότερο από τη βία ή τη λήθη;
Μήπως η αμφισβήτηση, όταν προέρχεται από μαθητές, καθίσταται πιο επικίνδυνη για το σύστημα;
«Ο εχθρός της τάξης», τελικά, ίσως να είναι ο ίδιος ο φόβος απέναντι στη νέα γενιά που τολμά να δημιουργεί, να σκέφτεται και να εκφράζεται.
Η ανακοίνωση της ΕΛΜΕ Λασιθίου
«Από τις 7-11 Απριλίου στην πόλη της Ιεράπετρας διεξήχθη με τεράστια επιτυχία το 1ο Πανελλήνιο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου, μια διοργάνωση που μας γεμίζει μόνο αισιοδοξία, ελπίδα και χαρά.
Μαθητές και μαθήτριες από όλη την Ελλάδα μαζί με συναδέλφους παρουσίασαν θεατρικές παραστάσεις που με κόπο και μεράκι κατάφεραν να στήσουν και να ανεβάσουν, αποδεικνύοντας έτσι πως η Τέχνη, και εν προκειμένω η δραματική, μπορεί να αποτελέσει έναν υπέροχο τρόπο έκφρασης και δημιουργικότητας για την νεολαία μας. Η συγκίνηση που σκόρπισαν τα νέα παιδιά δυστυχώς όμως παραλίγο να αμαυρωθεί από ένα περιστατικό που δυστυχώς εκφράζει τον νεοσυντηριτισμό και τον σκοταδισμό μιας μερίδας της κοινωνίας μας.
Συγκεκριμένα, μετά από ανώνυμη καταγγελία κλήθηκε η αστυνομία στον χώρο του φεστιβάλ επειδή κάποιος/α “αγανάκτησε” λόγω του περιεχομένου, της σκηνοθεσίας και της όλης δράσης μιας συγκεκριμένης παράστασης, αυτής που ανέβασαν οι μαθητές και μαθήτριες του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου.
Θα ήταν γελοίο, εάν δεν ήταν τόσο σοβαρό και επικίνδυνο.
Το γεγονός ότι η αστυνομία έσπευσε (!) στον χώρο του φεστιβάλ την ώρα της παράστασης και κατέγραψε τα στοιχεία των υπεύθυνων καθηγητών, σε συνδυασμό πως μετά το περιστατικό κατέβηκαν από την διαδικτυακή πλατφόρμα του φεστιβάλ τα βίντεο των παραστάσεων, προκαλεί αγανάκτηση.
Η θέα οπλισμένων αστυνομικών οργάνων σε ένα χώρο μαθητικής τέχνης αποτελεί ύβρις για την ίδια την δημοκρατία.
Η ελευθερία της ανθρώπινης έκφρασης μέσω της Τέχνης είναι προφανέστατα αδιαμφισβήτητη. Όσο κι αν επιχειρούν ορισμένοι να επιστρέψει η κοινωνία σε εποχές γύψου και φίμωσης, όσο και αν οι νοσταλγοί της λογοκρισίας αρχίζουν να ξεθαρρεύουν, τολμώντας να βάλουν στο στόχαστρό τους ακόμα και μαθητικές παραστάσεις, δεν θα τους περάσει.
Ως ΕΛΜΕ Λασιθίου δηλώνουμε την απερίφραστη στήριξή μας στους συντελεστές της παράστασης και ξεκαθαρίζουμε πως θα είμαστε -εκ του ρόλου μας ορμώμενοι- πάντα αρωγοί της ανθρώπινης δημιουργικότητας και υπερασπιστές του ιερού δικαιώματος που έχει ο άνθρωπος στην ελεύθερη καλλιτεχνική έκφραση. Γνωρίζουμε καλά πως το επίπεδο της καλλιτεχνικής ελευθερίας αντικατοπτρίζει το επίπεδο ελευθερίας μιας δημοκρατίας.
Τελικά ο “Εχθρός της Τάξης” (τίτλος του έργου του Νάιτζελ Γουίλιαμς το οποίο ανέβασαν τα παιδιά) ίσως να βρίσκεται στον μαύρο κι άραχνο μεσαίωνα που κατοικεί στο μυαλό ορισμένων. Θερμά συγχαρητήρια στους συντελεστές του Φεστιβάλ, σε όλα τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν και κυρίως στα παιδιά και τους καθηγητές του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου. Το γεγονός ότι η επιτροπή του φεστιβάλ τίμησε την προσπάθεια της συγκεκριμένης ομάδας με τον έπαινο της ελεύθερης έκφρασης και της επιλογής έργου, αποτελεί παράδειγμα για όλους μας στήριξης και προστασίας της ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης».
Χρήστος Σουρουλής «για την απόπειρα λογοκρισίας μαθητικής παράστασης: «Ο πολιτισμός θα νικήσει»
Ο Χρήστος Σουρουλής Φιλόλογος 4ου ΓΕΛ, πρόεδρος Δ.Σ. ΕΛΜΕ Ρεθύμνου, τοποθετείται επί του θέματος
Παρέμβαση του προέδρου της ΕΛΜΕ Ρεθύμνου Χρήστου Σουρουλή για την απόπειρα λογοκρισίας μαθητικής παράστασης του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου.
Ο «Εχθρός της τάξης» (Class enemy) είναι ένα θεατρικό έργο του Άγγλου μυθιστοριογράφου, σεναριογράφου και θεατρικού συγγραφέα Nigel Williams (γεν. 1948), που ανέβηκε πρώτη φορά το 1978 από το Royal Court Theatre στο Λονδίνο. Όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του Εθνικού Θεάτρου «σε μια σχολική αίθουσα οι μαθητές περιμένουν κάποιον καθηγητή. Νέα παιδιά που καταστρέφουν οτιδήποτε γι’ αυτούς εκπροσωπεί το σύστημα που το θεωρούν εχθρό τους, όπως και το σχολείο. Αμφισβητούν τα πάντα και τους πάντες, επαναστάτες και αντιρρησίες, θύτες και θύματα την ίδια στιγμή. Περιμένουν αλλά το ωρολόγιο πρόγραμμα για το συγκεκριμένο τμήμα, γράφει μόνον ‘’κενό’’. Τελικά απορρίπτουν αυτοί το σύστημα ή το σύστημα τους απορρίπτει;».
Το έργο αποτέλεσε την επιλογή του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου και των υπευθύνων καθηγητριών για συμμετοχή στο 1ο Πανελλήνιο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου στην Ιεράπετρα (7-11 Απριλίου), όπου και απέσπασε Τιμητική Διάκριση για την Καλλιτεχνική Αρτιότητα, την Ελευθερία Έκφρασης, την Επιλογή Έργου και την Ερμηνεία.
Ωστόσο δεν είχαν όλοι την ίδια άποψη: Σύμφωνα με πληροφορίες του Ράδιο Λασίθι, κάποιος από τους παρευρισκομένους στην αίθουσα κάλεσε την αστυνομία όταν σε μία σκηνή «κατά τη διάρκεια της οποίας οι μαθητές υποδυόμενοι άλλους… μαθητές είχαν ένα έντονο διάλογο εντός μιας σχολικής αίθουσας, ο οποίος κατέληγε με μια μαθήτρια να τραβά και να πετά στο πάτωμα μια γιρλάντα με ελληνικές σημαίες». Προφανώς ο εν λόγω κύριος ή κυρία έκρινε πως η σκηνή είναι μεμπτή για προσβολή εθνικού συμβόλου.
Κάθε άποψη είναι σεβαστή, θα πει κάποιος. Αυτό πρώτα από όλα θα έπρεπε να το γνωρίζει και να το ενστερνιστεί εκείνος που κάλεσε την αστυνομία σε μια παράσταση μαθητών. Ασφαλώς, και το γεγονός πως η αστυνομία ανταποκρίθηκε σε μία τέτοια κλήση προβληματίζει, αν όχι εξοργίζει. (Ας μην συγκρίνουμε με άλλες περιπτώσεις που τα αντανακλαστικά της ΕΛ.ΑΣ. δεν ήταν το ίδιο οξυμένα). Θλιβερή παράμετρος: Το βίντεο με την παράσταση αφαιρέθηκε από το κανάλι YouTube της διοργάνωσης.
Όμως η πατρίδα δεν κινδυνεύει από παραστάσεις μαθητών. Κινδυνεύει από την απογοήτευση που νιώθει η νέα γενιά για το εδώ και τώρα: Την επαγγελματική (μη) αποκατάσταση, το ρουσφέτι, το ξεχαρβάλωμα των θεσμών, τη διαρκή υποβάθμιση της Παιδείας. Οι νέοι μας είτε φεύγουν από τη χώρα, είτε δεν κάνουν όνειρα μένοντας σε αυτή. Και όσοι θέλουν να κάνουν το κάτι παραπάνω – μια θεατρική παράσταση, ας πούμε – καθίστανται υπόλογοι σε κάθε σκοταδιστή που αναλαμβάνει εργολαβικά την ερμηνεία του τι συνιστά προσβολή εθνικού συμβόλου.
Όμως εκείνος ο κύριος ή η κυρία δεν έδρασε εν κενώ: Ας θυμηθούμε τι γίνεται τον τελευταίο καιρό με την τέχνη στη χώρα μας, από το έργο της Γεωργίας Λαλέ μέχρι τα έργα του Χριστόφορου Κατσαδιώτη, που ακόμα περιμένουν να επιστρέψουν στην Εθνική Πινακοθήκη μετά τον βανδαλισμό τους από τον βουλευτή της «Νίκης» Παπαδόπουλο. Όταν οι επίσημοι θεσμοί δίνουν χώρο στον σκοταδισμό, φαινόμενα όπως αυτό στο μαθητικό φεστιβάλ μοιραία θα επαναλαμβάνονται.
Δεν είναι όμως μόνο η Τέχνη που μπαίνει στο σημάδι: Είναι και η Επιστήμη. Και αυτό φαίνεται με τον πιο έντονο και τραγικό τρόπο στο έγκλημα των Τεμπών, όταν, προκειμένου να σωθεί η κυβέρνηση, πολιτικά και ποινικά, απέναντι στα επιστημονικά δεδομένα επιστρατεύονται οι πιο εξωφρενικές θεωρίες.
Η Τέχνη και η Επιστήμη όμως είναι οι βασικές εκφάνσεις του Πολιτισμού μας ως ανθρώπινο είδος. Η μάχη για την υπεράσπισή τους είναι ένας αγώνας για την ανθρώπινη υπόσταση. Πηγή και των δύο είναι η αμφισβήτηση της καθεστηκυίας τάξης. (Και για αυτό η καθεστηκυία τάξη τις πολεμά). Όμως ας αφήσουμε τουλάχιστον τα παιδιά έξω από αυτό.
Και ας τους δώσουμε συγχαρητήρια, σε εκείνα και τους εκπαιδευτικούς, και μόνο που ανέβηκαν στο σανίδι και στάθηκαν μπροστά σε κοινό – τούτο θέλει πολλή δουλειά και θάρρος. Συγχαρητήρια και στους γονείς των παιδιών, που τα ενθάρρυναν να συμμετέχουν σε ένα πόνημα τέχνης.
Τα παιδιά είναι η ελπίδα μας πως ο πολιτισμός θα νικήσει.
Πόπη Δασκαλάκη (μέλος της Οργανωτικής και της Κριτικής Επιτροπής)
Ήθελα να ανοίξει η γη να με καταπιεί...
Ως μέλος της Οργανωτικής και της Κριτικής Επιτροπής παρακαλουθούσα τις παραστάσεις του 1ο Πανελλήνιο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου Λασιθίου - Ιεράπετρα . Σοκαρίστηκα όταν είδα τους δύο αστυνομικούς με αλεξίσφαιρα, με πιστόλια και χειροπέδες, μαζί με τον αξιωματικό τους στο Θέατρο Μελίνα Μερκούρη να ψάχνουν την καταπατημένη σημαία, όπως τους ειδοποίησαν ότι συνέβη. Μόλις είχε τελειώσει η εξαιρετική, αφοπλιστική παράσταση "ο εχθρός της ταξης" του Νάιτζελ Ουίλιαμς από το 1ο ΕΠΑΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ.
Ναι, η γλώσσα της παράστασης φλέρταρε με την βομωλοχία... Ναι, μάζεψαν κάτι διακοσμητικά σημαιάκια και τα πέταξαν. Ναι, μίλησαν για το σεξ, για τον ρατσισμό, την οικογένεια, την πολιτική, καταρρίπτοντας ταμπού και προκαταλήψεις. Ναι ήταν εκείνοι οι μαθητές που η κοινωνία χαρακτηρίζει κωλόπαιδα...
Ναι, ήταν μια παράσταση που βάζει το μαχαίρι βαθιά μέσα στην πληγή με την καυστική της ειλικρίνεια... που βγάζει μια διαπεραστική εφηβική κραυγή που θέτει όλους μας μπροστά στις ευθύνες μας.
Δικαίως η Κριτική Επιτροπή του Φεστιβάλ απένειμε στην ομαδα Τιμητική Διάκριση για την καλλιτεχνική αρτιότητα της παράστασης, την Ελευθερία της Έκφρασης, την Επιλογή Έργου και την Ερμηνεία.
Προτείνω να καλέσουμε την ομάδα του 1ου ΕΠΑΛ ΡΕΘΥΜΝΟΥ να δώσει μια ακόμα παράσταση στην Ιεράπετρα. Ελπίζω ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΘΕΑΤΡΟΥ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ να βοηθήσει σ' αυτό!
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ τον Ιούνιο: Ανακοινώθηκε ΕΠΙΣΗΜΑ η ύλη!
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 16/04
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
