Alfavita Newsroom Έντονη κοινωνική και εκπαιδευτική αναταραχή προκάλεσε η απρόσμενη παρουσία της Αστυνομίας στο 1ο Πανελλήνιο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου στην Ιεράπετρα, έπειτα από ανώνυμη καταγγελία για περιεχόμενο μαθητικής παράστασης του 1ου ΕΠΑ.Λ. Ρεθύμνου. Η κίνηση αυτή καταγγέλλεται από πλήθος εκπαιδευτικών και πολιτών ως ευθεία παρέμβαση στην ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης, με πολλούς να κάνουν λόγο για επιστροφή σε πρακτικές «σκοταδισμού».
Τι συνέβη στο Φεστιβάλ
Από τις 7 έως τις 11 Απριλίου, στην Ιεράπετρα φιλοξενήθηκε με επιτυχία το 1ο Πανελλήνιο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου, με τη συμμετοχή σχολείων από όλη την Ελλάδα. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του έργου «Ο Εχθρός της Τάξης» του Νάιτζελ Γουίλιαμς από το 1ο ΕΠΑΛ Ρεθύμνου, αστυνομικοί εμφανίστηκαν στο χώρο μετά από καταγγελία για «προβληματικό περιεχόμενο».
Σύμφωνα με μαρτυρίες, καταγράφηκαν τα στοιχεία των υπευθύνων εκπαιδευτικών, ενώ τα βίντεο της παράστασης αποσύρθηκαν από την ψηφιακή πλατφόρμα του φεστιβάλ.
Αντιδράσεις από ΕΛΜΕ Λασιθίου
Η ΕΛΜΕ Λασιθίου αντέδρασε έντονα, καταγγέλλοντας την παρέμβαση ως αντιδημοκρατική και καταδεικνύοντας μια επικίνδυνη επαναφορά σε λογικές λογοκρισίας. Στην ανακοίνωσή της επισημαίνει:
«Η τέχνη αποτελεί θεμέλιο της δημοκρατίας. Η εικόνα οπλισμένων αστυνομικών σε χώρο μαθητικής δημιουργίας αποτελεί ύβρι για την ίδια τη δημοκρατία.»
Η ΕΛΜΕ εκφράζει αμέριστη στήριξη στους μαθητές και εκπαιδευτικούς, ενώ τονίζει ότι ο έπαινος που απονεμήθηκε από την επιτροπή του φεστιβάλ για την επιλογή έργου και την ελεύθερη έκφραση αποτελεί πράξη αντίστασης στην καταπίεση.
Τι είναι το έργο «Ο Εχθρός της Τάξης»;
Το θεατρικό έργο του Νάιτζελ Γουίλιαμς αποτελεί μια αιχμηρή κοινωνική σάτιρα, που εξετάζει τη δυναμική εξουσίας και αντίστασης σε ένα σχολικό περιβάλλον. Μεταφέρει επίκαιρα μηνύματα για την αυθαιρεσία της εξουσίας, την εφηβική αμφισβήτηση και τη διαμόρφωση ταυτότητας – θέματα βαθιά παιδαγωγικά και πολιτικά.
Η υπόθεση φέρνει ξανά στο προσκήνιο το εύθραυστο όριο μεταξύ ελέγχου και λογοκρισίας. Η παρουσία αστυνομικών σε μαθητική πολιτιστική εκδήλωση φανερώνει όχι απλώς μια έλλειψη θεσμικής εμπιστοσύνης στη σχολική κοινότητα, αλλά και έναν αυξανόμενο νεοσυντηρητισμό στην κοινωνία. Ειδικά όταν πρόκειται για την τέχνη – και μάλιστα από μαθητές – η ανάγκη προστασίας της ελευθερίας έκφρασης γίνεται ακόμη πιο επιτακτική.
Η υπόθεση θυμίζει ανάλογες στιγμές άλλων εποχών, όπου «προβληματικά» έργα αποσύρονταν, λογοκρίνονταν ή απαγορεύονταν. Είναι χρέος της δημοκρατικής πολιτείας να σταθεί αρωγός στην ελευθερία της Τέχνης, ιδίως όταν εκφράζεται από τη νεολαία.
Οι μαρτυρίες των μαθητών και των εκπαιδευτικών αναδεικνύουν την ανάγκη για προστασία της ελευθερίας έκφρασης στην εκπαίδευση. Η τέχνη αποτελεί βασικό εργαλείο παιδείας και κοινωνικής ευαισθητοποίησης. Η παρουσία της αστυνομίας σε έναν χώρο μαθητικής δημιουργίας εγείρει ερωτήματα για τα όρια της ελευθερίας και της λογοκρισίας στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Συνέντευξη με τη Μαρία Λ., μαθήτρια του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου
Ερώτηση: Μαρία, πώς βίωσες την παρουσία της αστυνομίας κατά τη διάρκεια της παράστασης;
Απάντηση: Ήταν σοκαριστικό. Είχαμε δουλέψει σκληρά για αυτή την παράσταση και ξαφνικά, αντί για χειροκρότημα, αντιμετωπίσαμε την αστυνομία. Ένιωσα ότι η προσπάθειά μας αμφισβητήθηκε και ότι η ελευθερία μας περιορίστηκε.
Ερώτηση: Ποιο ήταν το μήνυμα που θέλατε να περάσετε με το έργο "Ο Εχθρός της Τάξης";
Απάντηση: Θέλαμε να αναδείξουμε τη φωνή των νέων, την ανάγκη για έκφραση και την αμφισβήτηση των αυθεντιών όταν αυτές δεν μας κατανοούν. Το έργο μιλά για την ανάγκη να ακουστεί η νεολαία.
Συνέντευξη με τον κ. Νίκο Π., υπεύθυνο εκπαιδευτικό της θεατρικής ομάδας
Ερώτηση: Κύριε Π., ποια ήταν η αντίδρασή σας στην παρέμβαση της αστυνομίας;
Απάντηση: Ήταν μια δυσάρεστη έκπληξη. Η παρουσία της αστυνομίας σε μια μαθητική εκδήλωση τέχνης είναι αδιανόητη. Αντί να ενθαρρύνουμε τους μαθητές να εκφράζονται, τους δείχνουμε ότι η έκφραση μπορεί να έχει συνέπειες.
Ερώτηση: Πώς επηρέασε αυτό το περιστατικό την εκπαιδευτική διαδικασία;
Απάντηση: Οι μαθητές ένιωσαν απογοήτευση και φόβο. Η τέχνη είναι μέσο έκφρασης και παιδείας. Όταν αυτή περιορίζεται, πλήττεται η ίδια η ουσία της εκπαίδευσης.
Η ανακοίνωση της ΕΛΜΕ Λασιθίου
«Από τις 7-11 Απριλίου στην πόλη της Ιεράπετρας διεξήχθη με τεράστια επιτυχία το 1ο Πανελλήνιο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου, μια διοργάνωση που μας γεμίζει μόνο αισιοδοξία, ελπίδα και χαρά.
Μαθητές και μαθήτριες από όλη την Ελλάδα μαζί με συναδέλφους παρουσίασαν θεατρικές παραστάσεις που με κόπο και μεράκι κατάφεραν να στήσουν και να ανεβάσουν, αποδεικνύοντας έτσι πως η Τέχνη, και εν προκειμένω η δραματική, μπορεί να αποτελέσει έναν υπέροχο τρόπο έκφρασης και δημιουργικότητας για την νεολαία μας. Η συγκίνηση που σκόρπισαν τα νέα παιδιά δυστυχώς όμως παραλίγο να αμαυρωθεί από ένα περιστατικό που δυστυχώς εκφράζει τον νεοσυντηριτισμό και τον σκοταδισμό μιας μερίδας της κοινωνίας μας.
Συγκεκριμένα, μετά από ανώνυμη καταγγελία κλήθηκε η αστυνομία στον χώρο του φεστιβάλ επειδή κάποιος/α “αγανάκτησε” λόγω του περιεχομένου, της σκηνοθεσίας και της όλης δράσης μιας συγκεκριμένης παράστασης, αυτής που ανέβασαν οι μαθητές και μαθήτριες του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου.
Θα ήταν γελοίο, εάν δεν ήταν τόσο σοβαρό και επικίνδυνο.
Το γεγονός ότι η αστυνομία έσπευσε (!) στον χώρο του φεστιβάλ την ώρα της παράστασης και κατέγραψε τα στοιχεία των υπεύθυνων καθηγητών, σε συνδυασμό πως μετά το περιστατικό κατέβηκαν από την διαδικτυακή πλατφόρμα του φεστιβάλ τα βίντεο των παραστάσεων, προκαλεί αγανάκτηση.
Η θέα οπλισμένων αστυνομικών οργάνων σε ένα χώρο μαθητικής τέχνης αποτελεί ύβρις για την ίδια την δημοκρατία.
Η ελευθερία της ανθρώπινης έκφρασης μέσω της Τέχνης είναι προφανέστατα αδιαμφισβήτητη. Όσο κι αν επιχειρούν ορισμένοι να επιστρέψει η κοινωνία σε εποχές γύψου και φίμωσης, όσο και αν οι νοσταλγοί της λογοκρισίας αρχίζουν να ξεθαρρεύουν, τολμώντας να βάλουν στο στόχαστρό τους ακόμα και μαθητικές παραστάσεις, δεν θα τους περάσει.
Ως ΕΛΜΕ Λασιθίου δηλώνουμε την απερίφραστη στήριξή μας στους συντελεστές της παράστασης και ξεκαθαρίζουμε πως θα είμαστε -εκ του ρόλου μας ορμώμενοι- πάντα αρωγοί της ανθρώπινης δημιουργικότητας και υπερασπιστές του ιερού δικαιώματος που έχει ο άνθρωπος στην ελεύθερη καλλιτεχνική έκφραση. Γνωρίζουμε καλά πως το επίπεδο της καλλιτεχνικής ελευθερίας αντικατοπτρίζει το επίπεδο ελευθερίας μιας δημοκρατίας.
Τελικά ο “Εχθρός της Τάξης” (τίτλος του έργου του Νάιτζελ Γουίλιαμς το οποίο ανέβασαν τα παιδιά) ίσως να βρίσκεται στον μαύρο κι άραχνο μεσαίωνα που κατοικεί στο μυαλό ορισμένων. Θερμά συγχαρητήρια στους συντελεστές του Φεστιβάλ, σε όλα τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν και κυρίως στα παιδιά και τους καθηγητές του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου. Το γεγονός ότι η επιτροπή του φεστιβάλ τίμησε την προσπάθεια της συγκεκριμένης ομάδας με τον έπαινο της ελεύθερης έκφρασης και της επιλογής έργου, αποτελεί παράδειγμα για όλους μας στήριξης και προστασίας της ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης».
Χρήστος Σουρουλής «για την απόπειρα λογοκρισίας μαθητικής παράστασης: «Ο πολιτισμός θα νικήσει»
Ο Χρήστος Σουρουλής Φιλόλογος 4ου ΓΕΛ, πρόεδρος Δ.Σ. ΕΛΜΕ Ρεθύμνου, τοποθετείται επί του θέματος
Παρέμβαση του προέδρου της ΕΛΜΕ Ρεθύμνου Χρήστου Σουρουλή για την απόπειρα λογοκρισίας μαθητικής παράστασης του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου.
Ο «Εχθρός της τάξης» (Class enemy) είναι ένα θεατρικό έργο του Άγγλου μυθιστοριογράφου, σεναριογράφου και θεατρικού συγγραφέα Nigel Williams (γεν. 1948), που ανέβηκε πρώτη φορά το 1978 από το Royal Court Theatre στο Λονδίνο. Όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του Εθνικού Θεάτρου «σε μια σχολική αίθουσα οι μαθητές περιμένουν κάποιον καθηγητή. Νέα παιδιά που καταστρέφουν οτιδήποτε γι’ αυτούς εκπροσωπεί το σύστημα που το θεωρούν εχθρό τους, όπως και το σχολείο. Αμφισβητούν τα πάντα και τους πάντες, επαναστάτες και αντιρρησίες, θύτες και θύματα την ίδια στιγμή. Περιμένουν αλλά το ωρολόγιο πρόγραμμα για το συγκεκριμένο τμήμα, γράφει μόνον ‘’κενό’’. Τελικά απορρίπτουν αυτοί το σύστημα ή το σύστημα τους απορρίπτει;».
Το έργο αποτέλεσε την επιλογή του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου και των υπευθύνων καθηγητριών για συμμετοχή στο 1ο Πανελλήνιο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου στην Ιεράπετρα (7-11 Απριλίου), όπου και απέσπασε Τιμητική Διάκριση για την Καλλιτεχνική Αρτιότητα, την Ελευθερία Έκφρασης, την Επιλογή Έργου και την Ερμηνεία.
Ωστόσο δεν είχαν όλοι την ίδια άποψη: Σύμφωνα με πληροφορίες του Ράδιο Λασίθι, κάποιος από τους παρευρισκομένους στην αίθουσα κάλεσε την αστυνομία όταν σε μία σκηνή «κατά τη διάρκεια της οποίας οι μαθητές υποδυόμενοι άλλους… μαθητές είχαν ένα έντονο διάλογο εντός μιας σχολικής αίθουσας, ο οποίος κατέληγε με μια μαθήτρια να τραβά και να πετά στο πάτωμα μια γιρλάντα με ελληνικές σημαίες». Προφανώς ο εν λόγω κύριος ή κυρία έκρινε πως η σκηνή είναι μεμπτή για προσβολή εθνικού συμβόλου.
Κάθε άποψη είναι σεβαστή, θα πει κάποιος. Αυτό πρώτα από όλα θα έπρεπε να το γνωρίζει και να το ενστερνιστεί εκείνος που κάλεσε την αστυνομία σε μια παράσταση μαθητών. Ασφαλώς, και το γεγονός πως η αστυνομία ανταποκρίθηκε σε μία τέτοια κλήση προβληματίζει, αν όχι εξοργίζει. (Ας μην συγκρίνουμε με άλλες περιπτώσεις που τα αντανακλαστικά της ΕΛ.ΑΣ. δεν ήταν το ίδιο οξυμένα). Θλιβερή παράμετρος: Το βίντεο με την παράσταση αφαιρέθηκε από το κανάλι YouTube της διοργάνωσης.
Όμως η πατρίδα δεν κινδυνεύει από παραστάσεις μαθητών. Κινδυνεύει από την απογοήτευση που νιώθει η νέα γενιά για το εδώ και τώρα: Την επαγγελματική (μη) αποκατάσταση, το ρουσφέτι, το ξεχαρβάλωμα των θεσμών, τη διαρκή υποβάθμιση της Παιδείας. Οι νέοι μας είτε φεύγουν από τη χώρα, είτε δεν κάνουν όνειρα μένοντας σε αυτή. Και όσοι θέλουν να κάνουν το κάτι παραπάνω – μια θεατρική παράσταση, ας πούμε – καθίστανται υπόλογοι σε κάθε σκοταδιστή που αναλαμβάνει εργολαβικά την ερμηνεία του τι συνιστά προσβολή εθνικού συμβόλου.
Όμως εκείνος ο κύριος ή η κυρία δεν έδρασε εν κενώ: Ας θυμηθούμε τι γίνεται τον τελευταίο καιρό με την τέχνη στη χώρα μας, από το έργο της Γεωργίας Λαλέ μέχρι τα έργα του Χριστόφορου Κατσαδιώτη, που ακόμα περιμένουν να επιστρέψουν στην Εθνική Πινακοθήκη μετά τον βανδαλισμό τους από τον βουλευτή της «Νίκης» Παπαδόπουλο. Όταν οι επίσημοι θεσμοί δίνουν χώρο στον σκοταδισμό, φαινόμενα όπως αυτό στο μαθητικό φεστιβάλ μοιραία θα επαναλαμβάνονται.
Δεν είναι όμως μόνο η Τέχνη που μπαίνει στο σημάδι: Είναι και η Επιστήμη. Και αυτό φαίνεται με τον πιο έντονο και τραγικό τρόπο στο έγκλημα των Τεμπών, όταν, προκειμένου να σωθεί η κυβέρνηση, πολιτικά και ποινικά, απέναντι στα επιστημονικά δεδομένα επιστρατεύονται οι πιο εξωφρενικές θεωρίες.
Η Τέχνη και η Επιστήμη όμως είναι οι βασικές εκφάνσεις του Πολιτισμού μας ως ανθρώπινο είδος. Η μάχη για την υπεράσπισή τους είναι ένας αγώνας για την ανθρώπινη υπόσταση. Πηγή και των δύο είναι η αμφισβήτηση της καθεστηκυίας τάξης. (Και για αυτό η καθεστηκυία τάξη τις πολεμά). Όμως ας αφήσουμε τουλάχιστον τα παιδιά έξω από αυτό.
Και ας τους δώσουμε συγχαρητήρια, σε εκείνα και τους εκπαιδευτικούς, και μόνο που ανέβηκαν στο σανίδι και στάθηκαν μπροστά σε κοινό – τούτο θέλει πολλή δουλειά και θάρρος. Συγχαρητήρια και στους γονείς των παιδιών, που τα ενθάρρυναν να συμμετέχουν σε ένα πόνημα τέχνης.
Τα παιδιά είναι η ελπίδα μας πως ο πολιτισμός θα νικήσει.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ τον Ιούνιο: Ανακοινώθηκε ΕΠΙΣΗΜΑ η ύλη!
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 16/04
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
